Paskalya tatili nedeniyle çalışmalarına ara veren Westminster Parlamentosu’nda mesai Başbakan Rishi Sunak’a açılan soruşturma ile başladı. Parlamentoda Standartlardan Sorumlu Komisyon Başkanı Daniel Greenberg, Avam Kamarası davranış kuralları uyarınca Başbakan Rishi Sunak hakkında “çıkar beyanı” soruşturması başlattı. Daha önce de polis tarafından Covid-19 kurallarını ihlal ettiği ve emniyet kemeri takmadığı için para cezasına çarptırılan Başbakan Sunak, üçüncü kez kural ihlali ile gündeme geldi.
Sunak’ın verdiği çocuk bakım desteği eşine yaradı
Başbakan Rishi Sunak, 15 Mart’taki İlkbahar Bütçesi’nde, bir pilot uygulama olarak altı özel çocuk bakım şirketine devlet desteği sağlayacaklarını açıkladı. Sunak, devlet desteği sağlanacağı açıklanan şirketlerden bir olan Koru Kids’te eşi Akshata Murty’nin hisselerinin olduğunu ise parlamentodan ve kamuoyundan gizledi. İlkbahar Bütçesi’ni, çalışan ebeveynlere yardımcı olmak için çocuk bakım desteğini arttırdığı iddiası ile pazarlayan Sunak, aslında eşinin hissedarları arasında yer aldığı Koru Kids başta olmak üzere, özel çocuk bakım hizmeti sunan şirketlerinin faaliyet alanını ve kamu bütçesinden yararlanmalarını artırmış.
Çalışan ebeveynler için mevcut olan haftalık 30 saat çocuk bakım desteği, İlkbahar Bütçesi’nde 9 ay ile üç yaş arasındaki bütün çocukları kapsayacak şekilde genişletildi. Ve yine başlatılan pilot uygulama ile çocuk bakım hizmeti sunan şirketlere, ihtiyaç duyulan çocuk bakıcılarını istihdam ve daha fazla ailenin de devlet desteği ile bakım hizmetlerini almasını teşvik etmekle görevlendirildi.
Sunak, eşinin kazanç sağlayacak olmasına rağmen ‘çıkar ilişkisini’ kabul etmedi.
Başbakan Rishi Sunak, konunun kamuoyunun gündeme gelmesinin ardından, açıkladığı pilot uygulamadan yararlanacak şirketler arasında olan Koru Kids’te, eşinin hisseleri olduğunu saklamaya devam etti. Parlamentoda üst düzey milletvekillerinden oluşan irtibat komitesi adına İşçi Partisi Milletvekili Catherine McKinell, 28 Mart’ta Başbakan Sunak’a, bütçedeki pilot uygulamaya dair beyan etmesi gereken bir durum var mı diye sordu. Sunak, bu soruya “Hayır, benim bütün beyanlarım normal yollardan yapılır” yanıtı verdi. Ama sonradan açığa çıktı ki aynı gün Koru Kids’in patronları başbakanlık konutunda verilen bir resepsiyona katılmış. Sunak, irtibat komitesine bir mektup da yazarak durumuna yazılı olarak açıklık getirmeye çalıştı. Sunak, bakanlıkların beyan etmesi gereken çıkar ilişkisinin başbakanı bağlamadığını ve kendisinin de başbakan sıfatı ile sorgulandığı için Koru Kids’e dair beyanın doğru olduğunu iddia etti.
Kesintiler ve özelleştirme hizmeti engelliyor
Sunak’ın İlkbahar bütçesinde açıkladığı ve eşi Murty’nin hissedarı olduğu Koru Kids’de dahil 6 çocuk bakım şirketi istihdam ettikleri her bir bakıcı için hükümetten 1200 sterlin destek alacak. Bakıcı olmak için kendisi başvuranlara ise sadece 600 sterlin destek verecek. Başta eğitim sektöründe olanlar olmak üzere acentelere bağlı çalışan işçilerin maaşlarında büyük oranda kesintiler yapılmakta ve bu kesilen paralara acenteler el koyuyor. Muhafazakârların, çocuk bakım alanında olan ihtiyacı karşılamak üzere yaptığı bu düzenleme de asıl olarak ihtiyacı karşılama değil bu alanı özel şirketler için daha cazip hale getirmek ve bakım hizmetlerini esnekleştirmek. Çocuk bakımı hizmeti açısından dünyanın en pahalı üçüncü ülkesi olan Birleşik Krallık’ta, çocuk bakımı yapanlar geçinememekte. Ebeveynler çocuklarının bakım ücretlerini karşılayamadığı için işten ayrılmak zorunda kalırken, bakım hizmeti verenler ise geçinemediği için işten ayrılıyor. Kemer sıkma politikaları ile çocuk ve yaşlı bakımı gibi en temel hizmetler, özel sektöre devredildi. Bugün Rishi Sunak örneğinde de ortaya çıktığı gibi sermayeyi temsil eden Muhafazakâr Parti’nin uygulamaya koyduğu politikalardan sermaye para kazanırken bedelini halk ve çocukları ödüyor.
