İsrail’de, aşırı sağcı Netanyahu hükümetinin Erdoğan’a özenerek hukuk sistemi ve yargıyı askıya almak üzere, adını “hukuk reformu” taktığı yasal değişiklikler yapmak istemesi ülke tarihinin belki de en uzun süreli ve en büyük protesto gösterilerini ateşledi. Hükümetin değişikliği gündeme getirdiği Ocak’tan bu yana on binlerce kişinin hafta sonu gösterilerine tanık olunuyor.
İsrail Meclisi Knesset, Mart ortasında “göreve uygun olmayan başbakanların görevden alınmasını zorlaştırarak, kabinenin ¾’ünün onayı şartına bağlayan” bir değişikliği 47’e 61 oyla kabul etti. Bu gösteriler tırmandı.
Sırada, yargı bağımsızlığını yok edecek “reformlar” vardı:
• Parlamento çoğunluğu Yargıtay’ın yasaları denetlemesini geçersizleştirebilecek,
• Yargıç atamaları komisyonu hükümetin kontrolüne alınacak,
• Bakanlar, başsavcının yönlendirdiği hukuk danışmanlarının tavsiyelerine uymayabilecek,
• Uygun olmayan bürokratların görevden alınması zorlaşacaktı.
Özellikle Tel Aviv’de Mart’taki eylemlere yüz binler katılıyor. Göstericiler, yasa değişikliklerin iptalini ve Netanyahu’nun istifasını istiyor. Eylemler şimdiden düzen muhalefetini çizgisini aştı. Örneğin çok sayıda yedek asker göreve gitmeyerek protestolara katılmaya başladı. Mart başında Özel Birliklerde görevli savaş pilotları tasarıyı protesto ederek eğitimlere katılmayacaklarını duyurmuş, komutanlarıyla görüştükten sonra vaz geçmişti.
Netanyahu ise sertti ve yedek kuvvetlerin yasa tasarısından rahatsız olduğunu söyleyerek kendisini uyaran kendi partisinden olan Savunma Bakanını görevden aldı. Bu gösterileri büyütürken, sendikalardan da genel grev çağrısı yapıldı. Gösterilerde hukukun çiğnendiği keyfi yönetimiyle Türkiye’ye gönderme yapan “Türkiye olmak istemiyoruz” pankartları dikkati çekti.
Netanyahu yolsuzluk suçlamasıyla yargılanıyor ve toplumsal muhalefet, onu yargıya müdahale ederek kendisini garantiye almaya çalışmakla suçluyor. Önceki hükümet tarafından atanan başsavcı da, Şubat’ta, Netanyahu’nun kişisel olarak, gündemdeki değişikliklerin dışında tutulması gerektiğini söylemişti.
Savunma Bakanının ardından Cumhurbaşkanı Herzog da, hükümeti, “İsrail halkının birliği için derhal yasama sürecini durdurmaya” çağırdı. Üstelik, bir karşı çıkış da stratejik müttefikten geldi ve Netanyahu “İsrail egemen bir ülke” karşılığını verse bile, “yargı reformundan vazgeçmesini” isteyen Biden’ın da tepkisini aldı.
Netanyahu, sonunda, “reformu” İsrail Parlamentosu’na götürmeyi önümüzdeki aya erteledi.
