Londra’da monarşi karşıtı Republic grubu, fosil yakıt aleyhtarı eylemleriyle tanınan Just Stop Oil, İngiltere’de Romanların ve İrlandalı göçerlerin haklarını savunan Roman ve Göçerler Ligi Organizasyonu gibi gruplar, polise daha katı adımlar atma yetkisi veren Kamu Düzeni Yasası’nı protesto etti.

İngiltere’de polise daha fazla arama, durdurma ve eylemlerde asayişi sağlamaya yönelik daha katı adımlar atma yetkisi veren Kamu Düzeni Yasası’na karşı yürüyüş yapıldı.

Başkent Londra’daki Parlamento Meydanı’nda toplanan monarşi karşıtı Republic grubu, fosil yakıt aleyhtarı eylemleriyle tanınan Just Stop Oil, İngiltere’de Romanların ve İrlandalı göçerlerin haklarını savunan Roman ve Göçerler Ligi Organizasyonu gibi gruplar, polise daha katı adımlar atma yetkisi veren Kamu Düzeni Yasası’nı protesto etti.

Republic grubu lideri Graham Smith, yaptığı konuşmada Kral 3. Charles’ın taç giyme töreninin gerçekleştirildiği 6 Mayıs’ta 16 saat gözaltında tutulduğunu söyledi.

Tüm insan hakları gruplarının yasaya karşı çıkması gerektiğini belirten Smith, “Bizim protesto hakkımız engellendi. Protesto özgürlüğümüz polisin iznine bağlı. Bu, utanç verici bir durum, tüm yasa utanç verici.” dedi.

Gözaltıları yapan polislerin utanç duyması gerektiğini söyleyen Smith, “Polisler de görevini yapıyor ve bu durumu kabul etmeyenler var ancak azınlıktalar.” diye konuştu.

Smith, monarşinin de demokratik olmayan bir kurum olduğunu ifade ederek, “O gün kral adına hareket edenlerce, onun çeyrek milyar sterlinlik taç giymesi rahat yapılsın diye gözaltına alındık. Özgürlükleri ve yasaları koruyamayacaksa monarşinin ve devlet başkanının anlamı nedir?” ifadelerini kullandı.

Just Stop Oil grubu adına konuşan Kush Naker da parlamentonun ifade özgürlüğünün yanında olmadığını belirterek, “Bugün demokrasimiz tehdit altında olduğu için buradayız. Taç giyme töreninin olduğu gün, 19’u Just Stop Oil’den 52 kişi gözaltına alındı. Silahımız yoktu, neyi protesto ettiğimizi pankartlarımıza ve tişörtlerimize yazmıştık. Parlamentoda komisyonun polisi bu gözaltılardan dolayı sorumlu tutup tutmayacağını göreceğiz.” şeklinde konuştu.

Naker, polisin ifade özgürlüğü, protesto ve toplanma özgürlüğü gibi temel insan haklarını ihlal ettiğini öne sürerek, “6 Mayıs’ta barışçıl eylemleri suçmuş gibi gösterilerek gözaltına alındık ve protesto etme özgürlüğümüz elimizden alındı.” dedi.

Konuşmaların ardından meydanda toplanan protestocular, Başbakanlık Ofisi 10 Numara’nın bulunduğu Downing Sokağı’na yürüdü.

Roman ve Göçerler Ligi Organizasyonu, yaşadıkları hak ihlalleri ve sebepsiz gözaltıları protesto etmek için sokağın girişine üzerinde “Bugün ayrımcılığı göm!” yazılı tabut koydu.

Organizasyon temsilcileri, aynı zamanda Başbakan Rishi Sunak’ın resmi konutu olan 10 Numara’nın posta kutusuna yaşadıkları hak ihlallerini anlatan mektup bıraktı.

Protestoların neden olduğu aksaklıkları sınırlamayı amaçlayan Kamu Düzeni Yasası’, Kraliyet onayını 2 Mayıs 2023’te aldı. Parlamento, öncekilerde olduğu gibi bu yasanın da Birleşik Krallık yasaları ve İnsan Hakları ile uyumlu olup olmadığını umursamayarak hayata geçirdi.

Polis sadece dört gün önce aldığı yetkiyle protesto hakkına acımasızca saldırdı. ‘Kraliyet karşıtı altı protestocu’ taç giyme töreni başlamadan saatler önce tutuklandı. Bu tutuklama, protestoları suç sayan yeni yasaların ciddiyetini ve kapsamının ne kadar geniş olduğunu göstermiş oldu.

2022’de yürürlüğe giren Polis, Suç ve Ceza Yasası ile uygulamaya konan kısıtlama, yetki ve keyfilikler Kamu Düzeni Yasası ile daha da genişletilmiş oldu.

Yeni yasa ile birlikte;

• Karayolları ve demiryolları dahil “önemli ulusal altyapı”ların aksamasına neden olan protestocular 12 ay hapis cezasına çarptırılabilir.
• “Kilitleme” olarak bilinen bir taktikle, kendisini bir nesneye veya binaya sabitleyenler altı ay hapis cezasına çarptırılabilir.
• Protestocuların “ciddi aksama” eylemleri – yani insanların günlük faaliyetlerine devam etmelerini engelleyen gösteriler – gerçekleştirmeleri yasaklandı.
• Protesto amaçlı tünel kazmak üç yıla kadar hapis ile cezalandırılabilir.
• Süper yapıştırıcı ve asma kilit taşıdığından şüphelenilenlerin üstleri polis tarafından aranabilir.

Polisin yeni yetkilerinden kaynaklı keyfi uygulamaları taç giyme töreninde zirve yaptı

Kralın taç giydiği gün polis kendilerine verilen tam yetkiyi kullanarak, gerekçe ve delil olmadan Cumhuriyeti savunan altı protestocuyu tedbir amaçlı tutukladı. Düşüncelerini özgürce ifade edebilmek için “Kralım değil” yazan pankartları taşıyan dokuz kişiyi ise kuşatmaya aldı. Bu dokuz kişi tören alayının bulundukları noktadan geçtiği anda ise aranma bahanesi ile sürüklenerek götürüldüler. Protestocular ancak televizyon kameraları hareket ettikten sonra serbest bırakıldı.

Hızını alamayan polis kral yanlısı bir sivili de tutukladı. Onun “suçu” ise kalabalığın içinde Just Stop Oil tişörtleri giyenlerin yanında durmaktı! Belki de en şok edici olan uygulama ise Westminster Belediyesi için gönüllü çalışan 3 kişinin elleri kelepçelenerek gözaltına alınmaları ve on dört saat boyunca karakolda tutulmaları oldu. Metropolitan polisinin de bir parçası olduğu proje kapsamında Soho bölgesinde kadınları tecavüz ve cinsel istismara karşı bilgilendirmek için bildiri dağıtan gönüllüler geçeyi karakolda geçirmek zorunda kaldı.

Gözaltına alınan aktivistlerin ortalığı karıştırmak niyetinde olduklarına dair hiçbir kanıt olmadığını kabul eden Metropolitan Polis Şefi Sir Mark Rowley tutuklamalardan duyduğu “pişmanlığı”, “talihsizlik” olarak nitelendirirse de tutuklamayı gerçekleştiren polisleri savunmaya devam etti. İnanması güç olsa da protestocuları tehdit eden, tutuklayan, onları kameranın görüş alanından uzaklaştıran polis, “protestoyu engelleme amaçlarının olmadığını” iddia ediyor.

En son mevzuatta daha da ileri gidilerek, polisin durdurma ve arama yetkisi protestolarda şüphe duymadan durdurma ve aramayı içerecek şekilde genişletildi. Bisiklet kilitleri, yapıştırıcı veya pankartları bağlayan ipler gibi günlük nesneler suç teşkil eden öğeler arasına alındı. Polis bir kişinin yasaklanmış bir nesne taşıdığından şüphelenirse protestoya katılan herkes aranabilir. Polislere direnen herkes 51 hafta hapis cezasına çarptırılabilir.

Muhafazakar Parti demokratik hak ve özgürlüklere saldırıda ısrar ediyor.

Muhafazakar milletvekili David Davis, yasanın İçişleri Denetleme Komitesi tarafından incelenmesi çağrısında bulunmasına rağmen Başbakan Rishi Sunak’ı ikna edemedi. Davis,

Katıldığı Today programında yasayı ” çok kaba ve çok geniş tanımlanmış çok fazla unsuru var. Kimse bir gününün mahvolmasını istemez, ancak pankart asma hakkı İngiliz demokrasisinde neredeyse mutlaktır.” sözleri ile eleştirdi. Eski kabine bakanı David Davis, Kamu Düzeni Yasa Tasarısı’ndaki değişikliklere karşı oy kullanan tek Muhafazakâr milletvekili oldu. Yasaya bir eleştiride Manchester Büyük Şehir Belediyesi’nin eski polis şefi Sir Peter’dan geldi. Peter, ‘zavallı polisler çıkarılan yasayı anlamakta zorlanıyor’ ifadesi ile bu kadar yetkiye polisin bile karşı çıktığını itiraf etmiş oldu.

Protesto hakkı olmadan, insan hakları ve demokrasi ne korunabilir ne de yeni kazanımlar elde edilebilir. Dünya tarihinin büyük hareketlerinin çoğu protestolar ile gerçekleştirildi ve bir bütün olarak insanlığa fayda sağladı. Süfrajetler, sivil haklar hareketi, Hindistan’ın bağımsızlığı, Güney Afrika’daki ırk ayrımcılığının son bulması, Onur Yürüyüşleri ve niceleri protestolar sayesinde kazanıldı.

Ayrımcılığa maruz kalanlar ve toplumun en duyarlı kesimleri protestoların merkezinde yer almakta ve bu nedenle polisin şiddetine, yeni çıkartılan yasa ve düzenlemelerin yaptırımlarına en çok onlar maruz kalmakta. Kuşkusuz barışçıl protesto hakkı, insan hak ve özgürlüklerinin temeli ve güvencesidir. Protesto hakkının Birleşik Krallık’taki tarihi uzun, güçlü ve onurludur. Belki de bu kazanımlarından dolayı, muhafazakarların demokratik hak ve özgürlüklerimize karşı saldırılarını zirveye çıkardıkları günümüzde protesto hakkı ciddi anlamda tehdit altında. Muhafazakâr Hükümetin bu saldırılarına karşı yerli ve göçmen emekçiler olarak ancak bir arada durarak karşı koyabilir, daha adil ve eşit bir dünya mücadelesini birlikte verebiliriz.