Hükümet borçlanma sınırını yükseltme peşindeyken, bankaların ellerinde birikmiş olan devlet tahvilleri, AB Merkez Bankası Fed’in yaklaşık bir yıldır faizleri düzenli olarak artırmasıyla sorun haline geldi.

Önce geçen yıl sonunda crypto para borsası FTX iflas etti. Ardından Mart başında 16. Büyük banka Silicon Bank iflasa sürüklendi. Onu iki gün sonra Signature Bank izledi. Bir hafta içinde, First Republic krize girince JPMorgan Chase’in liderliğinde 11 banka 30 milyarlık nakit desteği sağlayarak bankayı kurtarmaya çalıştı. Olmadı ve kısa süre sonra, banka, bankacılık sisteminin esenliği gözetilerek Chase tarafından satın alındı. 93,5 milyar dolarlık mevduatıylavarlıklarının önemli bir bölümü JP Morgan’a aktarılıyor.

Banka iflaslarıysa, doğrudan bankaların satın almış oldukları devlet tahvilleriyle ilişkili. Nakit ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla faiz artırımlarıyla değerleri düşen tahvilleri satmak zorunda kalan bankalar oluşan açıklarını kapatamıyor ve iflastan kaçınamıyorlar. Nakit ihtiyaçlarının başlıca nedeniyse, söylentiler dolayısıyla müşterilerinin banka gişelerinde kuyruk olarak paralarını çekmek istemeleri.

Devlet borçları sadece bağımlı ülkelerin sorunu değil. Tüm ülkeler devlet tahvilleri çıkarıp borçlanarak ekonomilerinin çarklarını döndürme peşinde. Bankalarla tekellerin her birinin elinde milyarlarca dolarlık tahvil birikti. Devlet borçlanmasında şampiyon ABD. Borç üst sınırışu anda GSYİH’nın yüzde 120’si. Amerikan devleti yıllık toplam üretiminin üzerinde borçlu ve bu yetmiyor!

Öyle ki ABD borçlanmadan bütçesini gerçekleştiremez durumda. Ülkede devletin borçlanabileceği miktarın yasal bir üst sınırı var. Hazine Bakanı Yellen, borçlanma sınırıyükseltilmezse, ülkenin Haziran’da nakitsiz kalacağını söyledi. Bu durumda hükümet maaşlar ve sosyal yardımları ödeyemeyecek. Yellen, “Üst sınırı yükseltmek Kongre’nin işi. Bu yapılamazsa, bir ekonomik ve finansal felaket yaşayacağız” dedi.

Biden, Cumhuriyetçi liderlerden 31,4 trilyon dolar olan borç tavanının yükseltilmesini onaylamalarını istedi. Ancak Kongre borçlanma snırını yükseltirken kamu harcamaları için belirli şartlar koyuyor.

Cumhuriyetçi çoğunluğa sahip Temsilciler Meclisi, geçen ay borçlanma sınırını yükselten bir yasa çıkardı. Ancak yasa, gelecek 10 yılda kamu harcamalarında ciddi kesintiler öngörüyor.Senato’da Demokratlar çoğunlukta ve yasanın burada kabul edilme şansı yok. Biden sınır artırımının koşulsuz olmasını istiyor. Olmazsa, Macron’un emeklilik yasasında yaptığı gibi, Kongre onayı olmadan sınırın artırılmasının yolunu arıyor.

Ama gerginlik “anayasal kriz”e götürebilir.

2018’den bu yana Arjantin’de yıllık enflasyon hızlanarak arttı ve yüzde 100’ü aştı. Bu 30 yılınrekoru. Döviz krizi yaşayan ülkeyi kuraklık da vurunca, tarım sektörü ihracat yapamaz hale sürükleniyor.

Gıda ürünleri fiyatları enflasyonun üzerinde artıyor ve aileler gelirlerinin giderek daha büyük bölümünü gıdaya harcıyor. Resmi İstatistik Enstitüsü verilerine göre, Arjantinlilerin yüzde 40’ı yoksulluk sınırının altında yaşıyor. Yüksek enflasyon nedeniyle yoksulların sayısının artmasıbekleniyor. Arjantin’de asgari ücret aylık 350 dolar. Ancak Nisan’da 4 kişilik bir ailenin gıda gideri 829 dolar oldu.

Hükümet IMF ile anlaşarak iki dayatma paketi kabul etti. Paketlerin koşulu kemer sıkma önlemleri. Arjantin’de tüm kamu harcamalarında kesintiye gidiliyor.

Doğal sonuç, ülkede siyasal belirsizliğin yayılması. Bugünkü devlet başkanıyla bir önceki başkan ve yardımcısı olan eski başkanlardan Kristina Kirchner gelecek seçimlerde aday olmayacaklarını açıkladılar.

Dünyanın en zengin emperyalist ülkeleri G7 adıyla her yıl toplanıyor. Toplantı, bu yıl, hızla silahlanmaya başlayan Japonya’da yapıldı. Emperyalistler arasındaki çelişkiler sertleşir ve üstelik nükleer silahların kullanımından da söz edilerek Ukrayna’da NATO ile Rusya açıkçakarşı karşıya gelirken, nazire yaparcasına, toplantı kenti olarak Hiroşima seçildi. Katılımcılar, Japonya’nın yanı sıra ABD, İngiltere, Fransa, Almanya, Kanada ve İtalya’ydı. AB de temsilci gönderdi. Ev sahibi Japonya, Avustralya, Hindistan, Brezilya, Güney Kore, Vietnam, Endonezya, Afrika Birliği adına Komor Adaları’nı ve Pasifik Adaları Forumu adına Cook Adaları’nı da davet etti.

Dünyanın ikinci büyük ekonomisi olan Çin davet edilmedi; toplantı, Rusya’yla birlikte bu ülkeyi hedef aldı. Ancak bu, G7’nin toplam ekonomik gücünün azalması da demek. G7 1990’da dünya GSYİH’sinin yarısından fazlasını temsil ediyordu, şimdi %30’un altına düştü.

Rusya’ya mesaj olarak Zelensky de davet edildi ve bildirgede Rusya kınandı. Ancak asıl rakip Çin’di ve G7 esas onunla uğraştı. Örneğin Rishi Sunak, Çin’in “küresel güvenlik ve refah açısından çağın en büyük sorununu” teşkil ettiğini ve “içeride ve dışarıda giderek otoriterleştiğini” söyledi.

Çin’e iki suçlama yöneltildi: Çin’i Hint-Pasifik ve Tayvan konusunda saldırgan sayıyor ve başka ülkelere “ekonomik baskı” yaptığını söylüyorlar. G7, yayınladığı bildiride, en son Tayvan’a fiili bir büyükelçilik açma izin veren Litvanya’nın ihracatını engelleyen Çin’i, “ekonomik kırılganlıkların silah olarak kullanılması” nedeniyle “dengeli bir şekilde” kınadı.

G7, henüz ABD gibi, yatırımlarıyla Çin’den çekmeyi savunma pozisyonuna gelmedi, ancak “riskten arındırma” çağrısı yaptılar. Bunun anlamı, diplomaside sertleşme, ticaret kaynaklarını çeşitlendirme ve teknolojilerini koruma. “Kritik tedarik zincirlerimizdeki aşırı bağımlılıkları azaltma“ vurgusu yapan G7, özellikle teknoloji hırsızlığını önlemek için altyapısını ve yarı iletkenler açısından tedarik zincirlerini güçlendirmeye yöneliyor. Özellikle askeri teknolojileri satmayacak. ABD, Japonya‘yla birlikte Çin’e zaten çip ve çip teknolojisi ihracat yasağı koymuştu. G7, yasakları artıracak. Şimdilik G7 bu tutumlarının “Çin’e zarar vermeye yönelik olmadığını” söylüyor ve bir ticaret savaşına meydan vermemek için güçlü Çin‘i doğrudan karşısına almaktan kaçınıyor.