İngiltere hükümeti, “aşırılık” (extremism) olarak ifade ettiği olgu için yeni bir tanım getirdi. Buna göre, “şiddet, nefret ya da hoşgörüsüzlüğe” dayalı bir ideolojiyi desteklediği varsayılan grupların kamu fonlarından faydalanması ve yetkililerle görüşmesi engellenecek.
Yerel yönetimlerden sorumlu bakan Michael Gove,14 Mart’ta Avam Kamarası’nda yeni ‘aşırılık’ tanımını açıklarken “ülkenin demokratik değerlerini koruma” gerekçesini kullandı.
Yeni aşırılık tanımı “şiddet, nefret ya da hoşgörüsüzlüğe dayanan” ve “başkalarının temel hak ve özgürlüklerini ortadan kaldırmayı veya yok etmeyi; veya liberal parlamenter demokrasi sistemini zayıflatma, devirme veya değiştirme amacını taşıyan bir ideolojinin desteklenmesi” olarak ifade ediliyor.
Yeni tanım yasal bir düzenlemeden ziyade kılavuz niteliğinde. Ancak bu adım, eyleme geçmeden düşüncenin gözetim altına alınmasını hedeflediği gerekçesiyle eleştiriliyor.
Başbakanlık ofisi, yeni tanımın kapsamına giren grupların tam listesinin önümüzdeki haftalarda açıklanacağını bildirdi.
Aşırılık konusu son haftalarda sık sık gündemde. Gove, İsrail ile Hamas arasındaki çatışmanın Yahudi düşmanlığı ve Müslüman karşıtı nefret suçlarında “korkunç bir artışa” yol açtığını, aşırılık yanlısı grupların Birleşik Krallık değerlerini “tehdit ettiğini”, gençleri radikalleştirdiğini ve toplum içinde “daha fazla kutuplaşma” yarattığını söyledi.
Başbakan Rishi Sunak,Mart ayı başında yaptığı bir konuşmada aşırılığı “demokrasiye tehdit” olarak nitelendirmişti.
Sunak, Filistin yanlısı tutumuyla bilinen George Galloway’in Rochdale’deki ara seçimde milletvekilliğini kazanması ardından yaptığı konuşmada “İslamcı aşırılık yanlıları ve aşırı sağcı gruplar zehir yayıyor” demişti.
Bakan Goveyeni tanım kapsamında ilk aşamada değerlendirmeye alınacak beş örgütün ismini verdi; bunlardan ikisinin “Neo-Nazi ideolojisini” desteklediğini, diğerlerinin de “İslamcı yönelimi” konusunda endişeleri olduğunu söyledi. Bu gruplar şunlar:
Britanya Nasyonal Sosyalist Hareketi (British NationalSocialistMovement – neo-Nazi örgütü)
Yurtsever Alternatif (PatrioticAlternative – neo-Nazi örgütü)
Britanya Müslüman Birliği – Müslüman Kardeşler’in Britanya kolu (MuslimAssociation of Britain)
Cage (‘teröre karşı savaş’ gerekçesiyle ABD’nin Guantanamo üssünde gözaltında tuttuğu tutuklular için kampanya yürüten grup)
MEND (MuslimEngagementand Development – Müslüman Katılımı ve Gelişimi adlı STK)
Aşırılık yanlısı olarak nitelenen gruplar hükümetin kararına itiraz edemeyecek ancak karara karşı yargıya başvurabilecek.
Yeni tanıma tepkiler ne oldu?
Ana muhalefetteki İşçi Partisi lideri KeirStarmer, Sunak’ın “birliği savunma konusunda ve kabul edilemez ve ürkütücü davranışları kınamakta haklı olduğunu” söyledi.
İşçi Partisi lideri yardımcısı Angela Rayner, partisinin bu konuda “iyi niyetle” hükümetle çalışacağını kaydetti, ancak izlenecek politikaların “insanları birleştirmesi” gerektiğiniekledi.
Hükümetin yeni tanımı, daha fazla bölünmeye yol açma riski ve ifade özgürlüğü açısından sonuçları bakımından eleştiriliyor.
Londra Belediye Başkanı SadiqKhan, hükümetin yeni aşırılık politikasının bazı grupları yeraltına çekmesi ve bölünmeleri azaltmak yerine arttırmasından endişe duyduğunu söyledi.
Hükümetin “terör mevzuatını” bağımsız olarak gözden geçiren JonathanHall, “Aşırılık tanımını güncellemeye yönelik her girişim başarısız oldu çünkü neyin önlenmeye çalışıldığı hiç net değil” ifadeleriyle bu girişimi eleştirdi.
İktidardaki Muhafazakar Parti’den üç eski içişleri bakanı da hükümeti, genel seçim yılında aşırıcılığı siyasi puan toplamak için kullanmaması yönünde uyardı.
Canterbury ve York Başpiskoposlarıdaha fazla bölünmeye yol açma riski nedeniyle uyarıda bulundu. Muhafazakar Parti’nin bazı milletvekilleri de kürtaj karşıtı kampanyacılar ya da toplumsal cinsiyet eleştirisi yapan görüşlere sahip kişilerin de yeni tanımın kapsamına girebileceğinden endişe ediyor.
İnsan hakları uzmanı avukat Adam Wagner, tanımın muğlak ifadeleri nedeniyle, herhangi bir hükümetin bunu adaletsiz bir şekilde uygulama tehlikesi olduğunu, hükümetin siyasi olarak hemfikir olmadığı hareketleri ‘aşırılık yanlısı’ olarak tanımlaması, ama kendisine yakın ve oy verecek grupları bunun dışında tutmasının beklendiğini vurguladı.
