İngiltere’ye iltica talebinde bulunanların büyük çoğunluğu başvuruları sonuçlanıncaya kadar otellere yerleştiriliyor ve otellerin giderleri İçişleri Bakanlığı tarafından karşılanıyor. Konut maliyetlerini azaltmak için oteller yerine alternatif yerleşim yeri arayışında olan İçişleri Bakanlığı geçen yıl tartışmalı bir biçimde kamuoyunun gündemine gelen Bibby Stockholm isimli gemi de dahil kullanılmayan askeri ve öğrenci yurtlarına ilticacıları yerleştirmek için harekete geçmiş durumda.
Hükümetin harcamalarını denetleyen Ulusal Teftiş Dairesi (The National Audit Office)’nin İşçileri Bakanlığı’nın ilticacıları yerleştirme planı yaptığı dört kampa ilişkin maliyet hesabına göre bu tesisleri işletmek otellerden daha pahalıya mal olacak. Ulusal Teftiş Dairesi’nin yaptığı hesaplamaya göre, dört kampın önümüzdeki on yıl için toplam maliyeti 1.2 milyar sterlin olacak. Bu maliyet, aynı dönemde oteller için yapılan ödemelerden 46 milyon sterlin daha fazla. İşçileri Bakanlığı’nın ilticacıları yerleştirmeyi planladığı dört alandan ikisi kullanımda. Kullanımda olan İltica yerleşim kamplarından biri İngiltere’ninGüney Batı sahiline demirlenmiş Bibby Stockholm diğeri ise Essex bölgesinde bulunan eski Kraliyet Hava Üssü Wethersfield. Diğer iki yerleşim alanı ise Lincolnshire yakınlarındaki Scamptoneski askeri tesisi diğeri ise Huddersfield’de bulunan eski bir öğrenci yurdu.
İçişleri Bakanlığı’nın amacı, ilticacıların kaldığı otel odası sayısını düşürerek masrafları azaltmak ama şimdiye kadar ki pratiği ve Ulusal Teftiş Dairesi’nin hesaplamaları İçişleri Bakanlığı’nın bu hedefi tutturmayacağı yönünde. Ocak ayı verilerine göre kullanımda olan her iki yerleşim birimine yerleştirilen ilticacıların sayısı toplam kapasitesinin yarısından daha az. Doğru dürüst bir planlama yap(a)mayarak hem otellere hem de yerleşim birimi olarak açtığı tesislere ayrı ayrı masraflar yapan İşçileri Bakanlığı faturayı ilticacılara kesiyor. İşletmesini taşeronlara devreden hükümet hem ilticacıları mağdur edecek hem de kamu kaynaklarını taşeron şirketlere aktarmış olacak. Hükümet uzun vadede işletme giderlerinin düşeceğini iddia ediyor fakat Ulusal Teftiş Dairesi’nin yaptığı analizler bu iddiaları çürütüyor. Yapılan analize göre 2034 yılına kadar dört yerleşim sahasının öngörülen toplam maliyeti, aynı dönemdeki tahmini otel faturasından kaçınılmaz olarak daha yüksek olacak.
İşçileri Bakanlığının ilticacıları yerleştirmek için kullanıma açmayı düşündüğü alanlara bir itiraz da Birleşik Krallık hükümetinin altyapı ve büyük projeler konusundaki uzmanlık merkezi olan Altyapı ve Projeler Kurumu (IPA)’dan geldi. Altyapı ve Projeler Kurumu hazırladığı raporda, İçişleri Bakanlığı’nın bu alanlara ilişkin planlarını yüksek riskli veya gerçekleştirilemez olarak sınıflandırdı. IPA, Kasım 2022’den bu yana İçişleri Bakanlığı’nın sığınmacıların barınmasına ilişkin çalışmaları üzerinde üç inceleme gerçekleştirdi. Üç incelemede de planların; zaman, maliyet ve kalite hedeflerini “ulaşılamaz” olarak sonuçlandırdı ve yetkilileri uyarmak için ‘‘kırmızı’’ ile işaretledi.
Ulusal Teftiş Dairesi başkanı Gareth Davies, İçişleri Bakanlığı’nın toplu yerleşim alanlarına ilişkin planlarının “planlandığı gibi teslim edilemeyeceğine” dair çok sayıda uyarı aldığına dikkat çekti. Ulusal Teftiş Dairesi’nin hazırladığı rapordaki verilerden bazıları şunlar:
– Dört tesis bu ay itibariyle hükümete 230 milyon sterline mal olmuş olacak
– İçişleri Bakanlığı yetkilileri, toplu yerleşim alanları geliştirmeye yönelik kendi planlarını “yüksek riskli veya teslim edilemez” olarak değerlendirdi
– Bakanlık stratejisini “sıfırlıyor” ve şimdi daha küçük ölçekli alternatifler geliştirmeye öncelik veriyor
– Aralık 2023’te İçişleri Bakanlığı 64 bin otel yatağı için 274 milyon sterlin harcadı, ancak bunların sadece 45 bin 800’ü kullanıldı
– Hükümet, kullanmayacağı sahaları geliştirerek “en az” 3.4 milyon sterlin kaybetti
