1920 yılının Temmuz ayı başlarında, Norveç fiyortları arasında bir kargo teknesinde genç bir adam kaçak olarak Sovyet Rusya’ya ulaşmaya çalışmaktadır. Kola Yarımadası’nın kuzey uçlarına doğru ilerlerken, tekne şiddetli fırtınayla rotasından sapar ve Kuzey Kutbu’na doğru savrulur. Genç adam, İrlanda Paskalya Ayaklanması’nın genç militanlarından Roddy Connolly’dir ve Komünist Enternasyonal’in ikinci Dünya Kongresi’ne yetişme telaşındadır.
Fırtınaya karşı çetin mücadelelerden sonra, R. Connolly, İç Savaş’ın parçaladığı Rusya’da Murmansk’a ulaşır. Üç gün süren zorlu bir tren yolculuğundan sonra Komünist Enternasyonal’in İkinci Dünya Kongresi’nin açılışına tam zamanında, devrimci Petrograd’a ulaşır. Varışta, Vladimir Lenin tarafından sıcak bir şekilde karşılanır. Lenin, ona babası James Connoly’nin “Emek ve İrlanda Tarihi” adlı kitabını okuduğunu ve onun Avrupa sosyalist hareketinde çağdaşlarının “başı ve omuzu” olarak değerlendirdiğini söyleyerek onurlandırdı.
Kimdi James Connoly?
James Connolly 5 Haziran 1868’de Edinburgh’da doğdu. Marksist sendika lideri olarak tanındı ve İrlanda İşçi Partisi’ni kurdu. Dublin’de İngiliz yönetimine karşı Paskalya Ayaklanması’nı yönetti. (24-29 Nisan 1916).
1916 Paskalya Ayaklanması, 200 kişilik silahlı devrimci tarafından postanenin ele geçirilmesinden ibaret bir eylem olarak kalmasına rağmen etkileri dünya çapında oldu. Her şeyden önce, bağımsız bir İrlanda Cumhuriyeti’nin oluşumuna yol açacak bir olaylar zincirini harekete geçirdi. Dönemin bazı sosyalistleri, örneğin Bolşevik Karl Radek ayaklanmayı dinsel özellikli milliyetçi bir küçük burjuva ayaklanması olarak tanımlayıp küçümserken, Lenin ayaklanmaya büyük önem verdi. O sırada üzerinde çalışmakta olduğu ulusların kendi kaderlerini tayin hakkı konusunda ilham verici bir hareket olarak gördü. Ayaklanmanın önderi James Connoly’yi de daima ihtilalcı bir sosyalist olarak tanımladı. Lenin, ayaklanmayı “İngiliz emperyalizminin gücüne karşı kesin bir darbe” olarak benimsedi. Sovyet devletinin ilk yıllarında Paskalya Ayaklanması, Avrupa’da devrim olasılıklarına işaret eden önemli, sembolik bir umut kaynağı olarak da hizmet etti.
Ayaklanmanın bir anında James Connoly, İngiliz askeri güçleri tarafından yaralı olarak ele geçirildi, askeri mahkemeye çıkarıldı ve ölüm cezasına çarptırıldı. Connolly ağır yaralı olarak infaz mangasının önüne çıkarıldı. Ayakta duramadığı için bir sandalyeye oturtuldu ve sıkıca bağlandı. Bu vaziyette kurşuna dizildi. Sadece bir cumhuriyetçi kahraman olarak değil, sosyal ve ekonomik yazıları nedeniyle militan İrlanda sosyalizminin kurucu babası olarak da kabul edildi.
Bugün Dublin’de meydanı süsleyen ve onun inatçı ve kavgacı çağırısını yaşatan bir heykeli bulunuyor.
