TarihKızıl Cumhuriyetçi

Kızıl Cumhuriyetçi

Tarihin tozlu sayfalarını karıştırırken bu kez, gözü pek bir Çartist isyancı George Julian Harney’e rast geldik. O, Marx ve Engelsin yakın dostuydu. Engels ve Marx onun işçi sınıfı içindeki çalışkan devrimciliğini, örgütçülüğünü hep takdir ettiler.

Karl Marx’ın damadı Edward Aveling, gazeteci kimliğiyle 1896’nın sonlarına doğru onunla bir röportaj gerçekleştirdi. Aveling, onun gösterişsiz evindeki küçük odasında, duvarlardaki resimlere bakarak, Harney’in entelektüel, ahlaki ve politik özellikleri hakkında kısa bir çözümleme yapıyor. İrlandalı Çartist önder Fergus O’Connor; radikal cumhuriyetçi Joseph Cowen; Fabrika Kralı Oastler; Chester Kalesi’nde on sekiz ay geçiren fiziksel güç adamı “Bıçak ve Çatal” lakaplı Stephens; gravürcü ve Çartist WJ Linton, Harney’in kendisi Frederick Engels ve Karl Marx… Şöminenin üzerinde, işçi hareketindeki bazı genç işçiler, şairler Byron, Scott, Burns, Shelley, Moore, Pope, Dryden… Bilginler, Darwin, Ruskin, Sidney, Chaucer, Raleigh, De Stael, Mary Wollstonecroft ve bir Shakespeare büstü…

Bir denizcinin oğlu olan George Julian Harney, Londra’nın güneydoğusundaki Deptford’da doğdu. Babası gibi denizci olmak için Greenwich’teki Erkek Denizcilik Okulu’na girdi. Sonra altı ay boyunca denilerde dolaştı. Lizbon ve Brezilya’ya gitti. Ancak donanmada kariyer yapmak yerine Poor Man’s Guardian’ın editörü Henry Hetherington’un yanında çalışmaya başladı. 1833’ün başlarında Ulusal İşçi Sınıfları Birliği’ne katıldı. Harney, resmi makamlarca satılması için izin verilmemiş gazete sattığı için üç kez hapsedildi.

Kendini şöyle savundu: “Bu yasalar tarafımızdan yapılmamıştır ve bu nedenle onlara uymak zorunda değilim. Bilgi, vergiye tabi olamaz. Bu belgeleri sattığım için hapse girdim ve yeniden hapse girmeye hazırım. Benim yerimi davaya kendini adamış başka bir kişiler alacaktır. Elimde hiçbir mal ve para yok ve olsa bile, majestelerinin ve yardakçılarının bunlara sahip olmaya hakkı yoktur.”

Hapishane deneyimi Harney’i daha da radikalleştirdi. Bilgi Vergilerine karşı mücadeledeki sınır tanımaz ve öfkeli üslubunu daha da sertleştirdi. On dokuz yaşına gelmeden önce üç hapis cezasını çekmişti. Başlangıçta Londra İşçi Derneği’nin bir üyesi olmasına rağmen, örgütün genel oy hakkı elde etme çabalarında fazla ilerleme kaydedememesi nedeniyle sabırsızlanmaya başladı. Harney , William Benbow , James Bronterre O’Brien ve Feargus O’Connor’ın daha militan fikirlerinden etkilendi. Onun en büyük entelektüel etkisi, “Çartizm öğretmeni” olarak anılan İrlandalı James Bronterre O’Brien’dan güçlü bir şekilde etkilendi. Bronterre, 1791 Fransa’sında ve 1832 İngiltere’sinde yaşanan devrimci olaylar arasında belirgin paralellikler görüyordu. 1836’da İtalyan yazar Philippe Buonarroti’nin “Babeuf’ün Eşitler Komplosu” Conspiracy for Equality adlı kitabının bir çevirisini ve ayrıca “Hayat” adlı kitabının yorumlu bir okumasını yayınladı.

Ocak 1837’de Harney, açıkça cumhuriyetçi olan Doğu Londra Demokrat Birliği‘nin kurucularından biri oldu. Kısa bir süre sonra Harney, William Benbow’un Büyük Genel grev’in bir ayaklanmaya ve siyasi sistemde bir değişikliğe yol açacağı yönündeki teorisine ikna oldu. Harney, 4 Şubat 1839 Pazartesi günü Londra’da toplanan ilk Ulusal Çartist Toplantısına katıldı. Harney ve William Benbow, delegeleri 12 Ağustos’ta Büyük Ulusal Grev ilan etmeye ikna etti. Harney ve Benbow, işçileri greve katılmaya ikna etmek amacıyla ülkeyi gezdiler. Temmuz ayının sonunda Harney ve Benbow tutuklanıp kışkırtıcı konuşmalar yapmakla suçlanınca Genel Grev iptal edildi. Harney’in tutuklanmasına yol açan konuşmalarından biri kayda geçmiştir:

“Ülkemizi iğrenç, pis, sürünen Aristokratik ve Shopokratik böceklerle dolu bir karyolaya benzetebiliriz. Mülkü yok etmek istediğimizi söyleyen iftiracılarımıza cevaben, karyolayı yok etmeyeceğimizi, ancak böcekleri yok edeceğimizi söylüyorum.”

“Genel Oy Hakkı talep ediyoruz, çünkü genel oy hakkının evrensel mutluluk getireceğine inanıyoruz. Bir zamanlar her İngiliz’in kulübesinde bir tüfek vardı ve onunla birlikte bir parça domuz pastırması da asılıydı; şimdi bir parça domuz pastırması yok çünkü Tüfek yok. Bırakın tüfek yine elimizdi olsun, ardından domuz pastırması da gelecektir. Zalimlerinizden alabileceklerimiz için uygun şekilde hazırlanmadığınız sürece hiçbir şey alamayız. İyi bir adamın sözleriyle ben de ‘Barış için silahlanın, özgürlük için silahlanın, adalet için silahlanın, herkesin hakları için silahlanın; zalimler artık dilekçelerinize gülmeyecek’ diyorum. Bunu unutmayın.”

Harney hapsedildi, kefaletle serbest bırakıldı. Beş parasız kaldığı için Londra’ya dönemedi. İki yıl sonra Harney, O’Connor’ın Northern Star gazetesinde gazeteci oldu. Sonra da gazetenin editörü oldu.

Marx ve Engels’i gazeteye yazmaya ikna etti. Aveling’le röportajında şunları söyledi: “Engels’i tanıyordum, o benim yarım yüzyıldan fazla bir süredir arkadaşım ve ara sıra muhabirimdi. Uzun boylu, yakışıklı, neredeyse çocuksu bir gençliğe sahip bir genç adamdı… Bana Kuzey Yıldızı’nın sürekli okuyucusu olduğunu ve Çartist hareketle yakından ilgilendiğini söyledi. Dostluğumuz elli yıl önce böyle başladı.” O zamanlar 23 yaşında olan Engels, “İngiltere’de İşçi Sınıfının Durumu” adlı kitabı için materyal topluyordu.

1848’e gelindiğinde Harney artık bir sosyalistti. Kuzey Yıldızı’nda sosyalist yazılar yazmaya başlayınca, Gazetenin sahibi O’Connor Harney’e editörlükten istifa etmesi için baskı yaptı. Bunun üzerine Harney, “Kızıl Cumhuriyetçi” adlı kendi gazetesini çıkarmaya başladı.

1850’de Kızıl Cumhuriyetçi, Komünist Manifesto’nun ilk İngilizce çevirisini şu açılış satırlarıyla yayınladı: “Korkunç bir goblin tüm Avrupa’da kol geziyor.” Çeviri, Howard Morton takma adıyla Kızıl Cumhuriyetçi için yazan, dönemin gazeteci, sosyalist ve feminist Helen Macfarlane tarafından yapılmıştı. Kızıl Cumhuriyetçi maddi sorunlar yüzünden ancak 24 sayı sürdü; son sayısı 30 Kasım 1850 tarihliydi.

Mayıs 1863’te kölelik karşıtı hareketle bağlantıları olduğu Boston’a yelken açtı. Amerika Birleşik Devletleri’ndeki ilk yıllarında birçok kuzey eyaletini ziyaret etti ve aralarında Başkan Abraham Lincoln’ün de bulunduğu birçok politikacıyla tanıştı.

Amerika’daki yıllarında yalnızca köleciliğe karşı mücadele etmedi, sosyalist gazeteler ve broşürler çıkardı.

Harney, 9 Aralık 1897’de 80 yaşında, Richmond, St Mary’s Grove’daki 2 Clarence Villas’ta öldü. Londra’nın güneybatısındaki Richmond Mezarlığı’na gömüldü.

 

- Advertisment -spot_img
- Advertisment -spot_img
- Advertisment -spot_img

DİĞER HABERLER

KÖŞE YAZILAR

Trump’ın Başkanlığı bir Kabus mu?

Aydın Çubukçu

Ortadoğu’nun Çıkmazı

Aynı kategoridenOkuyun
Aynı kategoriden okuyun