Kışın erken başladığı İngiltere’de, gaz ve elektrik tarifeleri soğuklarla eş zamanlı olarak zamlandı. En temel ihtiyaçların başında gelen gaz ve elektriğe Ekim itibarı ile % 10 zam yapıldı. Enerji tarifelerine Ocak’ta bir kez daha zam yapılacak.
Sosyal yardımlardan başka geliri olmayanlar ve düşük maaşlı işlerde çalışan milyonlarca aile, artan enerji fiyatları nedeniyle bu kış da yiyecek ve yakacak arasında tercih etmek zorunda kalacak. Gaz ve elektriğin özelleştirildiği Britanya’da, enerji şirketlerinin karlarının rekor seviyelerde arttığı aylarda binlerce dar gelirli soğuğa bağlı hastalıklardan dolayı yaşamını yitiriyor.
Bu şekilde ölümler İşçi Partisi iktidarında daha da artacak görünüyor. Bütçe açığını kapatmak için şirketlerin karlarına dokunamayan İşçi Partisi, kışın dondurucu soğuklarından en çok etkilenen emeklilere yapılan yakıt yardımını büyük ölçüde sonlandırma kararı aldı. Başbakan Keir Starmer’ın ısrarla arkasında durduğu yakıt ödeneği kesintisi yaklaşık 10 milyon emekliyi etkileyecek.
Enerji düzenleme kurumu Ofgem tarafından belirlenen zamlı yeni tarife Ekim, Kasım ve Aralık aylarını kapsıyor. Ocak ayı için belirlenecek olan yeni tarifelerin ne kadar zamlanacağı hala açıklanmış değil. Ekim itibarı ile geçerli olacak tarifeye göre ortalama bir evin gaz ve elektrik giderleri yıllık £150 sterlin artacak. Yaklaşık 28 milyon haneyi etkileyecek olan yeni tarifeye göre gaz birim fiyatı, 5.48 peniden 6.24 peniye ve elektrik birim fiyatı 22.36 peniden 24.50 peniye çıkartıldı.
Zamlar sadece gaz ve elektrik birim fiyatlarının artırılması ile sınırlı değil. Gaz ve elektrik firmalarının tüketimden bağımsız olarak her haneden aldığı günlük standart servis bedeli de yapılan zamla birlikte arttı. Gaz saatleri için belirlenen günlük bedel 31.41 peniden 31.66 peniye ve elektrik saatleri için belirlenen günlük tarife 60.12 peniden 60.99 peniye çıktı. Haneler hiç gaz ve elektrik kullanmadığında bile devasa karlar elde eden şirketlere yılda £338.17 ödemek zorunda. Toplumun en yoksul kesimlerinden elde edilen karlar en zenginlerin kasalarına aktarılıyor.
Enerji şirketleri karlarını katlıyor, enerji yoksulluğu artıyor
Elektrik sağlayan şirketlerin karları pandemiden bu yana üç katına çıktı. Bu şirketlerin başında gelen British Gas geçen yıl karını ona katladı. Yaptıkları zamlar için Ukrayna’daki savaşı bahane olarak kullanan şirketlerin karları her sene yeni rekorlar kırmaya devam ediyor. Sadece Shell’in geçen yıl enerji ve petrolden elde ettiği kar 42 milyar sterlinin üzerinde. Shell’in 2021’den buyana elde ettiği kardan hissedarlarına aktardığı toplam para 48 milyar sterlin; bu da hane başına 1.700 sterline tekabül ediyor.
İstatistikler, enerji yoksulluğu çekenlerin sayısının enerji şirketlerinin karları ile doğru orantılı olarak arttığını gösteriyor. Enerji yoksulluğu ile mücadele kampanyalarının verilerine göre Ekim 2021’de 4.5 milyon olan enerji yoksulu kişi sayısı bu yılın Temmuz’un da 5.6 milyona çıkmış durumda.
Enerji fiyatlarının yükselmesi halk sağlığını olan etkiliyor
Yeterince ısıtılamayan evler kalp krizi, felç, bronşit ve astım gibi bir dizi ciddi sağlık sorununa neden olabiliyor veya bu sorunları ağırlaştırabiliyor. Yılda yaklaşık 10 bin kişi evini yeterince ısıtamadığı için hayatını kaybediyor. Aynı zamanda ruh sağlığı üzerinde de önemli bir etkiye sahip olan yakıt yoksulluğu intiharlar içinde bir risk faktörü olarak kabul ediliyor.
İngiltere Halk Sağlığı Kurumu (PHE), soğuk bir evde yaşamanın sağlık üzerindeki etkileri ile Covid-19 arasında zarar verici bir örtüşme olduğu konusunda uyarıda bulunmuştu. Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH), astım ve kalp hastalığı gibi önceden var olan kronik sağlık sorunları, yeterince ısıtılmayan evlerde daha da ağırlaşıyor. Bu tür evler çocukların gelişimini de engelliyor.
