Owen JONES (Guardian)  *Çeviri

İngiltere’nin otoriterliğe doğru son inişi bildik bir modele uyuyor. Bu süreç şu şekilde işliyor: Siyasi elitler yıkıcı bir grup tanımlıyor ve onu ulus için bir tehlike olarak sunuyor, çoğu kez de düşman yabancıların müttefikleri ya da kuklaları olarak. Tehdit iddialarını haklı çıkarmak için abartılmış, çarpıtılmış ya da uydurulmuş kanıtlar kullanılarak ulusal bir acil durum havası yaratılıyor. Ardından gelen baskıcı önlemler ise sözüm ona vatandaşların ve ulusun güvenliği için.

Başbakan Rishi Sunak önceki cuma (Gazze’ye yönelik İsrail saldırılarına karşı çıkan George Galloway’in bağımsız aday olarak girdiği ve kazandığı ara seçim sonrası) yaptığı uğursuz konuşmasında “çete yönetiminden” bahsederken ve “Bizi parçalamaya çalışan içerideki güçler” konusunda uyarıda bulunurken gerçekte olan buydu. Muhafazakâr Partinin Lordlar Kamarasına atadığı sağcı Eski İşçi Partisi Milletvekili John Woodcock’un, siyasetçilerin Gazze’deki kitlesel katliamı ya da iklim krizini protesto eden hareketlerle ilişki kurmasını yasaklamaya yönelik önerilerinin ardındaki mantık da bu.

Hükümet, İsrail’in saldırılarına karşı düzenlenen gösterilerde geçen yılki Glastonbury Müzik Festivali’ndekinden daha az gözaltı olduğunu biliyor. Bu, Birleşmiş Milletlerin insan hakları şefi tarafından kınanacak kadar acımasız bir dizi protesto karşıtı yasaya rağmen böyle. Ancak bu manevralar gerçek bir tehdit korkusuyla ilgili değil. Güç sahipleri, onaylamadıkları siyasi hedefleri olan hareketler tarafından baskı altına alınmaktan hoşlanmazlar ve onları yenmek için hem korku tellallığını hem de devlet mekanizmasını kullanırlar.

“McCarthycilik” teriminin bugün hem sol hem de sağ tarafından kendi siyasi inançlarının bastırılmasını tanımlamak için aşağılayıcı bir etiket olarak kullanılması ilginçtir. Bu durum, çok az sayıda sağcı yorumcunun, sıkıştırıldıklarında, 20. yüzyılın ortalarındaki gerçek McCarthyciliği -Amerikan kamusal yaşamına komünistlerin sızmasına ilişkin ahlaki bir panik- açıkça övecekleri yönündeki hislerimi doğruluyor. Ancak aynı şeyi, ateşkes talepleri nedeniyle ifşa edilmek, şeytanlaştırılmak, yasaların hedefi haline getirilmek ve işten atılmakla karşı karşıya kalan bugünün Gazze protestocuları için de yapıyorlar.

Tüm bunlar olurken unutulan şey McCarthyciliğin hangi amaca hizmet ettiğidir. Çok az kişi komünist sızmanın ABD için bir tehdit olduğuna gerçekten inanıyordu, ancak ilerici siyaseti damgalamak ve İkinci Dünya Savaşı’nın her iki tarafında da benzeri görülmemiş grev kampanyalarıyla kendilerini göstermeye başlayan sendikaları engellemek için bir fırsat gördüler. Varlıklı Amerikalıları çok rahatlatan “kızıl korkusu” işe yaradı ve siyasi sol ve örgütlü emek hareketi bir daha asla toparlanamadı.

Britanya’daki işçi hareketleri uzun zamandır aynı saiklerle saldırılara maruz kalıyor. Woodcock’un bugün protestoları düzenleyenlerin gösterilerdeki polislik masraflarını karşılaması önerisi, bir süreliğine grev eylemlerinin güvenlik masraflarını sendikalara yıkan 1901 yasasını hatırlatıyor. 1926’da yaşanan İngiltere’nin tek genel grevinde hem İşçi Partisi hem de Muhafazakârlar devrimci bir komplo uyarısında bulunmuş ve grevin yenilgisi sendika karşıtı cezalandırıcı yasalara yol açmıştı. Grev sonrasında Eski Başbakan Arthur Balfour övünüyordu: “Genel grev, işçi sınıfına dört gün içinde, yıllarca süren konuşmaların öğretebileceğinden çok daha fazlasını öğretti.”

1980’lerde Muhafazakârlar madencileri ezmek istiyordu, çünkü onların gücünden korkuluyordu -ne de olsa on yıl önce bir önceki hükümeti devirmişlerdi. Margaret Thatcher [grevdeki] madencileri “içerideki düşman” ilan etmişti- zira [Falkland Adaları üzerinden] Arjantin cuntası “dışarıdaki düşman” idi. Bu girişimlere rağmen madencilerin 40 yıl önceki eylemlerinin bugün bile halkın sempatisini kazanmaları dikkate değerdir.

Kendini demokrasi ilan eden ülkelerin otoriter iç yüzü genellikle gizlidir. Gizli polis ajanlarının sahte kimliklerle yıllarca çevreci gruplara sızması, hatta kadın aktivistlerle uzun süreli ilişkiler yaşaması, liberal bir demokrasiden çok bir Stasi devletini anımsatıyor. Ancak bunlar bu ülkede gerçekleşti çünkü bu tür gruplar demokratik normların kolayca bir kenara atılabileceği aşırı tehditler olarak gösterildi.

Protestoların ele alınışında da korkunç bir çifte standart var. Aşırı sağcı aktivistler fırsatçı bir şekilde Brexit kampanyasını ele geçirdiğinde ve parlamento önündeki muhalifleri taciz ettiğinde herhangi bir panik yaşanmamıştı. İşçi Partisi Milletvekili Jess Phillips’in dediği gibi, bugünkü fark “Şu anda kızgınlığını ifade insanların ten renginin koyu olması.”

Oldukça haklı. Muhafazakâr milletvekilleri (Eski İçişleri Bakanı) Suella Braverman ve Lee Anderson protestoları -ve bu gösterilerde Müslüman kitlenin yaygınlığını- İslami aşırıcılığın yükselişinin kanıtı olarak gösterdiler. Bu durum Muhafazakâr Partinin büyük bir kısmının ne kadar İslamofobik hale geldiğini göstermekle birlikte, temel bir siyasi gerçekle de örtüşüyor: İsrail’in saldırılarına karşı düzenlenen protestolar, muhaliflerini üzse de kamuoyunun büyük çoğunluğunu temsil ediyor ve siyasetçiler, karşı çıktıkları hedefleri olan güçlü bir hareket tarafından baskı altına alınmış olmaktan hoşlanmıyor, kendi suç ortaklıklarının mercek altına alınmasından korkuyorlar.

Tarihin McCarthyciliği nasıl yargıladığını gördük. Peki, tarihin böyle bir suça ortak olanları değil de on binlerce masum insanın toplu katliamına karşı çıkanları mercek altına alan toplumlar hakkındaki hükmü ne olacak?

Muhafazakâr Parti’nin Manş Denizi’ni botlarla geçenleri ve ‘‘yasadışı ilticacıları’’ durdurma amacıyla çıkartmaya çalıştığı Ruanda Yasa Tasarısı bir kez daha Lordlar Kamarası’ndan, Avam Kamarası’na iade edildi.

Muhafazakâr Hükümet, muhtemelen Sonbahar’da yapılacak olan genel seçimler öncesinde ‘‘yasadışı ilticacıları’’ taşıyan ilk uçağı Ruanda’ya göndermek için Ruanda Yasa Tasarısı’nı bir an önce parlamentodan geçirmek istiyor. Hükümetin bu isteğinin gerçekleşebilmesi için tasarının Paskalya tatilinden önce parlamento tarafından onaylanması gerekiyordu. Ancak Lordlar Kamarası’nın tasarıyı iki kez Avam Kamarasına iade etmesi, Muhafazakâr Parti’nin hevesini kursağında bırakmışa benziyor. Tasarı Avam Kamarası tarafından 17 Ocak’ta onaylanarak görüşülmesi için Lordlar Kamarası’na gönderildi. Lordlar tasarıya dair yaptıkları ilk görüşmelerin ardından 10 maddede değişiklik yaparak milletvekillerine yeniden düzenlenmesi için iade etti. Fakat Muhafazakâr Parti kendi milletvekillerinden bazılarının itirazlarına rağmen önerilen değişikliklerin hiç birisini kabul etmeyerek tasarıyı olduğu gibi onaylaması için yeniden Lordlara gönderdi. 20 Mart Çarşamba günü Avam Kamarası’ndan olduğu gibi iade edilen tasarıyı görüşen Lordlar Kamarası bu kez tasarıda yedi ayrı değişiklik yaptı. Yapılan değişiklikler içerisinde İşçi Partili Lordlar’ın yasanın ‘‘ulusal ve uluslararası yasalarla uyumlu ve saygılı olmasına’’ dair önergesi de var. Bu önerge 221’e karşı 278 oyla Lordlar Kamarası tarafından kabul edildi.

Milletvekilleri ve Lordlar, 26 Mart itibarı ile 15 Nisan’a kadar Paskalya nedeniyle tatilde olacakları için yasa tasarısı Avam Kamarası’nda yeniden Paskalya tatili sonrasında görüşülmeye başlanacak. İşçi Partisi’nin İçişleri Sözcüsü Lord Coaker yasayı tamamen engellemek gibi bir niyetlerinin olmadığını açıklarken, gölge İçişleri Bakanı Yvette Cooper, iktidara gelmeleri halinde -Ruanda’ya ilk uçak kalkmış olsa bile- yasayı iptal edeceklerini beyan etti. Ancak Cooper ‘‘Ruanda’ya gönderilen ilticacılar İşçi Partisi iktidarında Birleşik Krallık’a geri getirilecek mi?’’ sorusuna verdiği; ‘‘eğer yasa uygulanmaya başladıysa, hükümetin almış olduğu kararları kabul etmek zorundayız’’ yanıtıyla hayal kırıklığı yarattı.

İki yıl önce Ruanda Hükümeti ile alelacele bir anlaşma yapan hükümetin Haziran 2022’de planladığı ilk uçuş yasal itirazların ardından son dakika da iptal edildi. Ruanda planı mahkeme kararı ile durdurulan Muhafazakâr Hükümet, engelleri aşmak için bir taraftan yasa çıkartmaya hazırlanırken diğer taraftan da ilticacıları Ruanda’ya göndermek için rüşvet dahi teklif etti. Hükümet Ruanda’ya gönüllü olarak gitmeyi kabul eden ilticacılara üç bin sterlin vereceğini açıkladı.

Hükümetin Ruanda Yasa Tasarısı ne içeriyor?

Bir Orta Afrika ülkesi olan Ruanda ile yapılan beş yıllık bir anlaşmaya göre, Birleşik Krallık’a ‘‘kaçak yolla’’ gelen ilticacılar Ruanda’ya gönderilecek ve başvuruları orada değerlendirilecek. İltica başvuruları kabul edilenler aldıkları mülteci statüsü ile Ruanda’da yaşamaya devam edecekler. Yani iltica etmek için Birleşik Krallık’ı seçenler başvuruları kabul edilse bile Ruanda’da yaşamak zorunda kalacak. İlticası kabul edilmeyenler ise başka gerekçelerle Ruanda’ya yerleşmek için başvuru ya da başka ‘‘güvenli üçüncü ülkeye’’ iltica etme ‘‘seçeneklerinden’’ birini tercih etmek zorunda kalacak. Yasaya göre hiçbir ilticacının Birleşik Krallık’a dönmek için başvuru hakkı olmayacak. Birleşik Krallık’a 1 Ocak 2022’den sonra “yasadışı yollardan giren” herkes, sayı sınırı olmaksızın Ruanda’ya gönderilebilecek.

Muhafazakârların Ruanda planları bağıcılarına yarıyor

Muhafazakâr Hükümet, bir taraftan Ruanda yasasını çıkartmaya çalışırken bir taraftan da Ruanda’ya kaldıracağı uçaklara zorla bindireceği ilticacıları zor kullanarak etkisiz hale getirmesi için özel şirketlerle kontratlar imzalıyor. Mirror gazetesi tarafından yılın başında ifşa edilen hükümet, planlarını geçtiğimiz hafta yayınlandı. Bizzat hükümet tarafından paylaşılan detaylara göre Muhafazakarların Ruanda planının karları Muhafazakarların bağışçılarına aktırılacak. David Cameron’ın 2005 yılındaki liderlik kampanyası da dahil 2005 ila 2018 yılları arasında Muhafazakâr Parti’ye 180 bin sterlin bağış yapan iki iş adamına Ruanda planları kapsamında yapılan anlaşma ile 6 milyon 400 bin sterlin aktarılacak. Hükümet, Ruanda’ya gönderilecek ilticacılara eşlik edecek özel infaz korumaları eğitilmesi için, içinde üç uçak gövdesinin de olduğu eski bir film stüdyosunu 6 milyon 400 bin sterline kiralamış. Uçak gövdelerinin kiralama bedeli olarak da 670 bin sterlin ödenmiş. Özel bir güvenlik firması olan Mitie’nin üç uçak gövdesi içeren eski bir hangar olan film stüdyosunda, ilticacılara Ruanda yolculuğunda eskortluk yapacak olan güvenlik elemanları ‘‘cezaevi seçkin isyan timleri’’ tarafından eğitilecek.

Özel güvenlik firması Mitie cezaevlerinde baskın ve şiddet olaylarına müdahale eden özel elit bir tim ile birlikte çalışabilecek ‘‘güç kullanma eğitmeni’’ istihdam edebilmek için gazeteler ilanlar veriyor. Mitie’nin eğitmenlere teklif ettiği maaş 36 bin sterlin. Ruanda hükümetine şimdiye kadar 240 milyon sterlin ödeyen hükümet hazırlıklar için ise şimdiden 6.4 milyon sterlin hangar kirası, 670 bin üç uçak gövdesi için, 315 bin sterlin yemek servisi için harcadı. Özel güvenlik firması Mitie ile kaça anlaştığı ise hala belli değil. Muhafazakâr Hükümetin, ilticacılara gözdağı vermek ve caydırmak adına inat ederek sürdürdüğü Ruanda planı daha şimdiden yaklaşık 300 milyon sterline varan harcamaları ile hem kamu kaynaklarını çarçur ediyor hem de ırkçıların ve göçmenlik karşıtlarının elini güçlendiriyor.