İngiltere’de son bir yıl içinde yüzlerce grev yapıldı. Son 30 yılda yapılan grevlerden daha fazla grev gerçekleşti. Daha önceki grevlere, basın ve hükümet, işçileri ve sendikaları karalayan açıklamalarla halkın destek vermesini engelliyordu. Ama bu yıl yapılan grevlere, hükümet ve medyanın onca çabasına rağmen halkın desteği büyüdü.

En fazla destek sağlıkçılara

İndependent gazetesi için Aralık ayında Savanta ComRes Poll adlı kamuoyu araştırma şirketinin yaptığı araştırmaya göre, halkın yüzde 63’ü sağlık emekçilerinin grevini destekliyor. Halkın sadece yüzde 24’ü greve karşı çıkıyor.

Araştırmaya göre halkın yüzde 49’u öğretmenlerin grevini destekleyecek. Desteklemeyenlerin oranı ise yüzde 30. 450 bin öğretmen bu günlerde grev oylaması yapmaktadır. Ocak ayı sonuna doğru grev günlerinin belli olması bekleniyor.

Posta işçilerine de destek en az yüzde 48 iken desteklemeyenlerin oranı yüzde 31 olduğu belirtiliyor.

Yaz aylarından itibaren grevde olan demir yolu işçilerine de halkın desteği sürüyor. Destekleyenlerin oranı yüzde 43 iken, desteklemeyenlerin oranı yüzde 36.

Diğer iş kollarında da, destekleyenlerin oranı desteklemeyenlerin oranından daha fazla. Bir yıl öncesine kadar, gerçekleşen bir greve en fazla destek yüzde 30 oluyordu.

Hükümet zorda

Her gün bir televizyon kanalına ya da radyoya giderek demeç veren, ya da bir ulusal gazeteye makale yazarak işçileri karalayan bakanlar ve başbakan, ne yapsalarda halkın grevci işçilere desteğini düşüremiyorlar. İşçilerin haklı olduğunu bilen halk, giderek hükümete tepki duymaya başladı. Özellikle, Başbakan Sunak’ın sağlıkçılara fazla zam vermeyeceklerini söylemesi halkın büyük tepkisini topladı.

Gerici sağcı Daily Mail

Sendikacıları karalamak günlük rutin bir propaganda haline geldi. Sağcı basın, her gün bir sendikayı manşet yaparak neredeyse “vatan haini” ilan ediyor. Ama o manşetleri gören emekçilerin sendikalara daha fazla sahip çıkması dikkat çekiyor.

Sağcı ve ırkçı yayınlarıyla bilinen Daily Mail 25 Aralık’taki hemşire grevine ilişkin, “Grev nedeniyle ölecek hastalardan dolayı ömür boyu nasıl bu suçla yaşayacaksınız? diyerek sağlıkçıları neredeyse katil ilan etti.

3 yıldır zam alamayan, 12-14 saat çalışan sağlıkçılara grev yapmayı hak görmüyor bu sağcı basın. Halbu ki, yetersiz maaş, yetersiz personel, yetersiz yatak, yetersiz hastaneden dolayı hükümet resmen katliam yapıyor. Ama aynı Daily Mail buna ilişkin tek kelime bile yazmıyor.

Bir çıkış yolu arıyorlar

Basınıyla ve devlet olanaklarıyla topyekün işçilere saldıran hükümet ve sermaye kesimleri, işçilerin grev yapmasını engelleyecek yollar arıyorlar. Grev oylamalarını zorlaştıracak yasalar çıkarmanın peşindeler.

Halkın grevlere desteğini bilen hükümet, doğrudan müdahale ediyormuş görüntüsü vermemeye çalışıyor. Ama herkes biliyor ki, hükümet tüm olanaklarını kullanarak grevci işileri desteksiz bırakmaya çalışıyor.

Sığınmacıları Ruanda’ya gönderme planı yüksek mahkemece onaylandı. Süreci 4 soruda ele aldık: Karara kim, nasıl tepki verdi? Ruanda planı nedir? Karşı çıkanlar ne diyor? Süreç nasıl devam edebilir?

İngiltere’de yüksek mahkeme, bazı sığınmacıların Ruanda’ya gönderilmesine dair insan hakları örgütlerinden ve sınır muhafaza görevlilerinin örgütlü olduğu PCS sendikasından gelen itirazları reddetti ve planın yasal olduğuna hükmetti. Dava konusu olan ve Ruanda’ya gönderilmeleri Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararı ile daha önce engellenen sığınmacıların durumunun yeniden ele alınması gerekecek, ancak bu, Ruanda planın ilerlemesine engel teşkil etmeyecek.

KARARA KİM, NASIL TEPKİ VERDİ?

İngiltere Başbakanı Rishi Sunak, karardan memnuniyet duyduğunu ve ülkeye “yasa dışı yollardan” gelenleri “güvenli bir ülkeye” göndermenin “sağduyulu” bir tutum olduğunu söyledi.

İçişleri Bakanı Suella Braverman da kararın ardından parlamentoda yaptığı konuşmada davayı kazandıklarını, Ruanda’nın sığınmacılar için bir ceza olmadığını ve İngiltere’ye “tehlikeli ve yasa dışı yollardan” gelenler için “insani ve pratik bir alternatif” olduğunu söyledi. Braverman, İçişleri Bakanı olur olmaz yaptığı bir açıklamada en büyük hayalinin, “sığınmacıları taşıyan ilk uçağın Ruanda’ya hareket edişini görmek” olduğunu söylemiş ve büyük tepki çekmişti.

Muhalefet milletvekillerinin Ruanda kararının kamuya maliyetini ve uygulanabilir olup olmadığını sorguladığı parlamento oturumunda, İşçi Partisinin Gölge İçişleri Bakanı Yvette Cooper, planın iltica sisteminde mevcut sorunları daha da derinleştireceğini belirtti ve aynı zamanda etik olmadığını vurguladı.

Karar verilen davada taraflardan birisi olan İngiltere Kamu ve Ticari Hizmetler Sendikası (Public and Commercial Services Union-PCS) ise mültecilere dönük bu politikanın ahlaki açıdan kınanması gerektiğini belirtti. Sendika, İçişleri Bakanlığına bu insanlık dışı uygulamadan vazgeçme çağrısı yaptığı basın açıklamasında ayrıca söz konusu politikanın caydırıcı bir etkisi olmayacağını söyledi.

Açıklamada PCS Genel Sekreteri Mark Serwotka’nın şu ifadesine yer verildi: “İnsanların hayatını korumanın ve Manş Denizi’nde boğulmalarını önlemenin tek yolu, onların güvenli bir şekilde geçişini sağlamaktır. PCS, bunu güvence altına almak için uğraşmaya devam edecek.”

RUANDA PLANI NEDİR?

Ruanda Planı, Muhafazakar Parti hükümetinin seçim vaatleri arasında da yer alan yeni göç ve iltica politikalarının bir parçası. Düzensiz göçmenler ve sığınmacılar için “caydırıcı unsurlar” içermesi planlanan bu politikada mültecilere farklı farklı muamele yapılması öngörülüyor. Kimi sığınmacılar –Napier Kışlası ya da Manston’daki eski hava üssü gibi merkezlerdeki çok kötü koşulların olduğu– “mülteci kamplarında” uzun süre boyunca yaşamaya mecbur bırakılıyor. Kimileri dışarısı ile hiçbir iletişimlerinin olmadığı otellere kapatılıyor, kimi sığınmacıların ise Ruanda Planı’nda öngörülen şekilde iltica başvurusu henüz işleme girmeden bir başka ülkedeki mülteci kampına gönderilmesi planlanıyor. (Napier Kışlası’nın sığınmacılar için yaşamaya uygun olmadığı 2021 yılında mahkeme kararıyla tescillenmişti. Sığınmacılar için bir cehennem olarak nitelendirilen Manston’daki kamptaki sığınmacılar ise PCS sendikası ile Detention Action’ın girişimleri sonucu başka konaklama merkezlerine yerleştirilmişti.)

Yaygın kanının aksine Ruanda’ya gönderilecek sığınmacılardan iltica talepleri kabul edilenlerin Birleşik Krallık’a geri dönmesi planlanmıyor. Ruanda ile yapılan anlaşma uyarınca sınırlı sayıda sığınmacının sığınma talebi Ruanda yasalarına göre değerlendirilecek ve Ruanda’da sığınma hakkı verilirse bu kişiler orada kalacak. Ruanda iltica talebini reddettiği sığınmacıları ülkelerine geri göndermekten sorumlu olacak. Yani bu plan uyarınca Birleşik Krallık’ın sığınmacılara karşı sorumlulukları sığınmacıları taşıyan uçak Ruanda’nın başkenti Kigali’ye iner inmez sona erecek. Böylece, diğer mültecilerin iltica talebinde bulunmak için Birleşik Krallık’a gelmeye çalışmaktan caydırılması amaçlanıyor.

PLANA KARŞI ÇIKANLAR NE DİYOR?

Ruanda Planı’na karşı temel argümanlar ise; planın İngiltere’nin de imzacısı olduğu 1951 tarihli Mülteci Sözleşmesi’ne aykırılığı, Ruanda’nın güvenli bir ülke olmayışı ve planın cinsiyet, yaş ve uyruk kriterleriyle mülteciler arasında ayrımcılık içermesi olarak sıralanabilir. Bu bağlamda yapılan eleştirilerde ayrıca sığınmacıların neden başka ülkeler yerine İngiltere’yi tercih ettiğinin de göz ardı edildiği belirtiliyor. Savunmasız durumdaki sığınmacıların İngilizce konuştukları ve/veya Birleşik Krallık’ta akrabaları olduğu ya da Britanya İmparatorluğu’nun sömürgeleştirdiği ülkelerden geldikleri için bu talepte bulundukları hatırlatılıyor.

SÜREÇ NASIL DEVAM EDEBİLİR?

Yüksek Mahkeme’nin bu kararına rağmen sığınmacıların Ruanda’ya yakın bir zamanda gönderilmesi söz konusu değil zira PCS sendikası ile Detention Action ve Care4Calais isimli hak örgütlerinin karara itiraz etmesi ve ne kadar süreceği öngörülemeyen bir temyiz sürecinin başlaması bekleniyor. Yapılan kimi yorumlarda, nihai karar için bir hızlandırma girişimi olabileceği, temyiz sürecinde ilk sırada bulunan mahkemenin (Court of Appeal) pas geçilerek davanın doğrudan son kararı verici mahkemeye (Supreme Court) taşınabileceği belirtiliyor. Bu durumda da, söz konusu mahkemenin (Supreme Court) önceki kararları hükümet politikaları ile uyumlu olduğu için, planın yürürlüğe girmesinin muhtemel göründüğü ifade ediliyor. Bu sürecin sonunda sığınmacıların Ruanda’ya gönderilmemesinin ancak temyiz aşamasının önümüzdeki genel seçimlerden önce sonuçlanmaması ve İşçi Partisi’nin iktidara gelmesiyle mümkün olacağı belirtiliyor.

İngiltere’de Yüksek Mahkeme, ülkeye gelen bazı sığınmacıların Ruanda’ya gönderilmesine yönelik hükümet planının hukuka uygun olduğuna hükmetti.

Boris Johnson hükümetinin İçişleri Bakanı Priti Patel’in Nisan’da duyurduğu plan, Manş Denizi’nden teknelerle İngiltere’ye ulaşan sığınmacıların doğu Afrika ülkesi Ruanda’ya gönderilmesini öngörüyor.

Sığınmacılara yönelik yardım kuruluşu Care4Calais ve kamu emekçileri sendikası PCS’in yanı sıra bazı insan hakları örgütleri ve hukukçular Ruanda’nın sığınmacılar için güvenli bir yer olmadığını belirterek plana karşı çıkmış ve kanuna aykırı olduğu gerekçesiyle dava açmıştı.

Haziran ayında Ruanda’ya gönderilecek bir grup sığınmacıyı taşıyacak uçak, protestolar, açılan davalar ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin müdahalesi sonucu iptal edilmişti.

Yüksek Mahkeme 19 Aralık’ta kararını açıkladı ve Ruanda planının yasal olduğuna hükmetti. Mahkeme ayrıca, bakanlığın gönderilecek bazı sığınmacıları seçerken onların özgül koşullarını gerektiği şekilde değerlendirmediğine karar verdi ve Ruanda’ya gidecek ilk grup olarak seçilen sekiz sığınmacının koşullarının yeniden değerlendirilmesine hükmetti.

KARAR PROTESTO EDİLDİ

Mahkeme önünde toplanan Stand Up To Racism grubu kararı protesto etti.

Göstericilerden biri, “İnsanların bu ülkeye güvenli ve yasal bir şekilde gelip iltica edebileceği bir yol yok. Manş Denizi’ni aşıp gelenlerin çoğunun iltica başvurusu kabul ediliyor (yani başvurular temelsiz değil). İnsanların bu ülkeye gelmesini engellemeye çalışıyorlar” diye konuştu.

Ruanda’nın güvenli bir yer olmadığını söyleyerek mahkemede karşı görüş bildiren birçok vakıf ve kuruluşla İngiltere Mülteciler Konseyi de kararı eleştirdi.

Mahkeme kararından sonra konuşan İçişleri Bakanı Suella Braverman, hükümetin Ruanda planını uygulamakta kararlı olduğunu tekrarladı. Bakan Yardımcısı Robert Jenrick de “Ruanda ortaklığının dünyaya örnek olduğunu” belirterek, sayıları kabaran sığınma başvurularına karşı “sert önlemler” almaya ve daha katı yasalar çıkarmaya kararlı olduklarını söyledi.

Mahkemenin kararı hükümet için kısmi bir zafer olarak görülse de, bu, Ruanda uçuşlarının yakında başlayabileceği anlamına gelmiyor. Karara çok sayıda itirazda bulunulması ve sürecin uzaması bekleniyor.

RUANDA PLANI NEDİR?

Plan, İngiltere’ye teknelerle yasa dışı yollardan gelen sığınmacıların Ruanda’ya gönderilmesini öngörüyor. Sığınmacılar iltica başvurularını orada yapacak; başvurusu kabul edilenler Ruanda’da kalacak.

Hükümet, insan hakları örgütlerinin “ırkçı” olarak nitelediği bu planı beş yıl boyunca “deneme amaçlı” sürdüreceğini açıkladı. Tory hükümeti Ruanda planıyla, ülkeye gelen sığınmacı sayısını azaltmayı hedefliyor ve bunun “daha ekonomik” olduğunu savunuyor.

Bu uygulamanın toplam maliyeti açıklanmadı, ama planın İngiltere’ye şu ana kadar, henüz hiçbir sığınmacı gönderilmeden bile 140 milyon sterline mal olduğu belirtiliyor.

4 KİŞİ DAHA TEKNEYLE GEÇMEYE ÇALIŞIRKEN ÖLDÜ

Resmi rakamlara göre, teknelerle Manş Denizi’ni geçerek İngiltere’ye ulaşanların sayısı geçen yıla oranla yüzde 60 artarak, 2022’de 45 bini aştı. Ancak yasal yollarla bu ülkeye gelip sığınma başvurusunda bulunmak, sadece Afganistan, Ukrayna ve Hong Kong gibi çok az sayıda ülke için ve sınırlı sayıda mümkün. Bu nedenle, pek çok kişi tehlikeli koşulları göze alarak teknelere yöneliyor.

Aralık ayında 43 göçmeni taşıyan teknenin Kent kıyıları yakınlarında sorun yaşaması nedeniyle dört kişi daha hayatını kaybetti. Folkestone sahilinde toplanan göstericiler kum üzerine “No More Deaths” (Daha Fazla Ölüm Olmasın) yazdı ve ölenlerin anısına saygı duruşunda bulunup beyaz güller bıraktı. Geçen yıl Kasım ayında da bir teknenin batması sonucunda 27 kişinin hayatını kaybettiğini hatırlatan göstericiler, hükümetin göçmenlere yönelik politikasını değiştirmesini ve sığınmacılar için güvenli geçiş yolları sağlamasını talep ettiler.

SUNAK HÜKÜMETİNİN PLANLARI

Başbakan Rishi Sunak’ın teknelerle geçenlerin sayısını azaltmak için açıkladığı önlemler arasında şunlar yer alıyor:

• Suça karşı eylemleri koordine eden NCA ve askerlerin de katılımıyla yasa dışı geçişleri engellemek üzere Tekne Komuta Merkezi kurulması,

• Yasa dışı çalıştığından şüphelenilen kişilere yönelik baskınların artması,

• Otellere yerleştirilmeleri nedeniyle oluşan masrafı azaltmak üzere 10 bine yakın göçmenin kullanım dışı üniversite binaları ve tatil mekanları gibi alanlara yerleştirilmesi,

• Bekleyen iltica başvurularının en geç 2023 sonunda karara bağlanmış olması,

• Arnavutluk ile yapılan anlaşma uyarınca ve Arnavutluk kökenli yasa dışı sığınmacı sayısını azaltmak üzere Tiran’a daha fazla sayıda İngiliz sınır güvenlik personeli yerleştirilmesi ve iltica başvurusu reddedilenlerin hemen geri gönderilmesi.