Gazın en pahalı olduğu ülkelerin başında gelen Birleşik Krallık’ta, enerji faturalarını ödemeyenler zorla en pahalı tarifeye sahip olan anahtarlı sisteme geçiriliyor. Şimdiye kadar aç gözlü enerji firmalarının uygulamalarına seyirci kalan hükümet yıllardan sonra nihayet adım atarak, firmalardan gönüllü olarak, zorla tarife değiştirme uygulamasından vaz geçilmesini talep etti.
Mahkemeler şirketler lehine karar çıkarmayı otomatiğe bağlamış
Enerji piyasasını düzenleyen mevcut kurallar, enerji firmalarının, faturalarını ödemekte zorlanan müşterilerine yardımcı olacak seçenekleri tüketmeden, ödeme kolaylığı sağlayacak seçenekler sunmadan ve herhangi bir mağduriyet yaratmamak için gerekli incelemeleri yapmadan anahtarlı tarifeye geçilmesine izin vermiyor. Fakat bu kuralları takmayan enerji şirketleri mahkemelerden değişiklik kararı çıkartmayı adeta otomatiğe bağlamış durumda. Adalet Bakanlığı’ndan bilgi edinme yasası kapsamında elde edilen veriler, mahkemelerin dakikalar içerisinde yüzlerce tarife değişikliği talebinin onaylandığını açığa çıkardı. Mahkemeden onay alan enerji şirketleri zorla girdikleri evlerin saatlerini değiştiriyor. Sayaçları değiştirmek için görevlendirilenler yanlarında çilingir ve köpek eğiticileri de bulunduruyor ve bazı durumlarda polisin desteğine başvurmaktan da çekinmiyor. Enerji şirketleri ön ödemeli anahtarlı saatler üzerinden ayrıca borçlarını da tahsil ediyor. Akıllı saatlerin takıldığı evlerde ise ön ödemeli tarifeler mahkemelerden karar çıkartılmaksızın elektronik olarak gerçekleştiriliyor. Enerjiden sorumlu Bakan Grant Shapps’ın uyarısı sonrasında birçok şirket şimdiye kadar yaptıkları uygulamadan vazgeçtiklerini açıklamak zorunda kaldı. Yaklaşık 5 milyon müşterisi bulunan Scittish Power, ön ödemeli tarifelerden borç tahsil etmeyi durdurduğunu açıkladı. British Gas ise akıllı sayaçlar üzerinde ön ödemeli tarifeye geçirme işlemini durduklarını açıkladı.
Pandemi sonrasında 500 bin sayaç değiştirildi
Elbette ne Grant Shapps ne de enerji şirketleri bu kararları faturalarını ödemekte zorlananlara yardım etmek için değil, kamuoyu baskısından kurtulmak için mecburen aldılar. Yapılan bir araştırma Temmuz 2021’den buyana mahkemelerin yaklaşık 500 bin sayaç değişikliği kararına imza attığını ortaya koydu. Enerji firmaları alacaklarını tahsil etmek için mahkemelerden çıkarttıkları kararlarla yoksullukla boğuşan evlere zorla girerek sayaçlarını değiştirip, insanları en zor zamanlarında karanlığa ve soğuğa mahkûm etti. Geçen yılın Ekim’inden buyana İngiltere ve Galler’de çıkartılan mahkeme kararlarında %18 artış oldu. İ gazetesi tarafından yapılan araştırma kararları alan mahkemelerin dosyalara dair hiçbir inceleme yapmadığını da gösteriyor. Sadece Kuzey İngiltere’deki bir mahkemede, üç dakika 51 saniye içinde 496 karara imza atıldı. Birçok enerji firmasının temsil eden bir haciz firmasının toplu olarak sunduğu dosyalar yapılan telefon görüşmesinin ardından karara bağlandı.
Milyonlarca insan evlerini ısıtacak durumda değil
Şirketlerin mahkemeleri kullanarak değiştirdikleri ön ödemeli sayaçların tarifeleri hem daha pahalı hem de kullanıcıları ya borçlanmaya ya da karanlıkta ve soğukta kalmaya mecbur bırakıyor. Enerji yoksunluğuna dair yapılan bir araştırma ülke çapında yoksulların kışın evlerini ısıtmak için yaşadığı krizinin derinleştiğine işaret ediyor. Ulusal Enerji Hareketi (National Energy Action), enerji yoksunluğu çekenlerin sayısının Nisan’da sekiz milyon 400 bine çıkacağı uyarısında bulundu.
Gıda ve bebek bankalarına yakıt bankaları da eklendi
Gıda bankaları ve bebek bankalarının ardından yakıt bankaları (Fuel Bank) da İngiltere’de görülmeye başlandı. Tüm seçeneklerini tüketmiş olan ve yakıt alacak durumu olmayanlara acil destek sunmak için kurulan Fuel Bank Foundation yakıt yoksulluğu yaşayanların sayısındaki hızlı artışa dikkat çekiyor. Ülke çapında şubeleri 350’yi geçen Fuel Bank Foundation şimdiye kadar 550 binden fazla insana yakıt için yardımda bulundu.
Dünyada en pahalı gazı tüketen ülke konumunda olan Birleşik Kralık’ta faaliyet gösteren enerji şirketlerinin kârları katlanarak artarken, milyonlarca yoksul hanede yaşlılar, çocuklar, hastalar faturaların korkusundan kaloriferleri açamıyor. Gıda bankalarına muhtaç bırakılan yoksullar ise ısınmak biryana, yemeklerini ısıtmak için bile gaz ve elektrik alamıyor. Muhafazakâr hükümet, çok yetersiz kaldığının bilincinde olduğu 66 sterlinlik aylık yakıt yardımını, başlattığı nasıl enerji tasarrufu yapılır reklam kampanyası ile destekleyerek sorumluluktan kurtulmaya çalışıyor.
Çözüm, geçici yardımlar ve tasarruf önerilerinde değil enerjinin kamulaştırılmasında
Rekor seviyelere ulaşan enerji fiyatları ile karşılanamaz olan faturalardan kurtulmanın yolu hükümetin geçici yardımları ve reklam kampanyaları değil, enerjinin ulusallaştırılması. En temel ihtiyaçlardan biri olan enerjinin ticaret alanın dışına çıkartılması. Bunu gerçekleşebilmek için ise bu talebe sahip çıkan Enough is Enough (Artık Yeter) gibi kampanyaları sahiplenmek ve çalışmalarına katılmak şart. Hem mevcut Muhafazakâr hükümeti hem de gelecekteki olası bir İşçi Partisi hükümetini enerji başta olmak üzere temel kamu hizmetlerini kamulaştırmaya mecbur bırakacak tek yol, halkın örgütlü gücü ve ortak talepleri etrafındaki mücadelesi olacak.
