2022 yılının Nisan’ında yürürlüğe giren Polis, Suç, Ceza ve Mahkemeler Yasası (Polislik Yasası) polisin suçu önlemek için daha fazla güce sahip olmasına izin verme iddiası ile düzenlenmişti. Ancak kendi çıkardıkları yasayı yeterli bulmayan TORY hükümeti 2023 yılı başlangıcı itibari ile “Kamu Düzeni Yasası” olarak adlandırdıkları yeni bir dizi ekleme ile daha da ileri gitmeyi planlıyor.
Polisin yetkileri daha da arttırılacak
Kanunda yer alan ve protesto hakkını etkileyen güvenlik hükümlerinin çoğu zaten Haziran 2022’de yürürlüğe girmişti. Hayata geçirilecek yeni torba kanunla birlikte ceza adalet sisteminin parçası olan polis yetkileri, adli prosedürler ve suçlu rehabilitasyonu gibi alanlarda geniş kapsamlı değişiklikler yapılacak. Tasarı aynı zamanda insan hakları, özellikle de protesto hakkı üzerinde ciddi bir etkiye sebep olacak.
SNP sözcüsü Alison Thewliss, protesto yasalarını ‘iç karartıcı ve Orwellvari ” olarak tanımladı. İşçi Partisi’nin polisten sorumlu gölge bakanı Sarah Jones ise “Polisin tehlikeli, yıkıcı protestolarla başa çıkma yetkileri var ve İşçi Partisi bu yetkileri kullanması için onları destekliyor. Ancak Başbakan, kadınlara ve kız çocuklarına yönelik artan şiddet veya hükümetinin suçları kovuşturma konusundaki utanç verici sicilinden daha fazla, protesto hakkında konuşmaya zaman harcadı.” şeklinde bir açıklama yaptı.
Tasarı, İskoç politikacılar tarafından da sert bir şekilde eleştirildi. Muhafazakarların aldığı bu kararlar İskoçya parlamentosunda; “işçilere ve protestoculara yönelik saldırı, güç gaspı ve temel demokratik ilkelerin inkârı” olarak nitelendirildi.
Alba Partisi genel başkan yardımcısı Kenny MacAskill de benzer bir değerlendirmede bulundu. Protestoların “işleyen bir demokrasi dokusunun” parçası olmasının önemini ve barışçıl protesto hakkının herhangi bir medeni toplumda devredilemez bir hak olması gerektiğini vurguladı.
Eylemlerin ve protestoların etkisizleştirilmesi hedefleniyor
Tasarının içeriğinde, kendisini nesnelere veya binalara kilitlemeye çalışan herkes suç işlemiş sayılıyor. Bu da polise mevcut yetkilerin yanı sıra herhangi bir aksamaya neden olmayı önlemek için protestocuların özgürlüklerini kısıtlama yetkisi veriyor.
2022 Kasım’ında, Just Stop Oil protestocuları M25’in tabelalarına tırmanırken, işçiler de Grant Shapps’ın ofisinin önünde grev karşıtı yasa tasarısını protesto etmişti. Protestolarbüyük tepki çeken “grev karşıtı yasanın” duyurulmasının hemen ardından gelmişti. Muhafazakarlar yarattıkları yoksulluk ve kaosa ek olarak bu yeni yasa ile sivil özgürlükleri daha da kısıtlıyor, işçi ve eşitlik karşıtı duyguları körüklüyor. Devleti sivillere karşı silahlandıran utanç verici anti-demokratik bir adım atılıyor.
Yasa tasarısına bir başka kınama da Glasgow Belediye Meclis Üyesi Roza Salih’ten geldi. Yapılan planları “demokrasiye saldırı” olarak nitelendiren Salih TheNational’a şunları söyledi: “Protesto, insanların bir araya gelip kendilerini barışçıl bir şekilde ifade edebildikleri bir platform. Şayet buna sahip değilsek, o zaman biz ne tür bir ülkeyiz? Polisin insanları protesto etmekten nasıl alıkoyabileceğini düşünebileceklerini bile gerçekten bilmiyorum.”
İskoç Sendikalar Kongresi genel sekreteri RozFoyer’de planları eleştirenler arasında yerini aldı ve durumu “anti-demokratik bir karmaşa” olarak tanımlarken “Kontrolü geri almak istediklerini söylediklerinde yalan söylemiyorlardı; bunu insanlar için değil, sadece politikacılar için istiyorlardı” dedi. “Grev hakkımızı yok etmekle yetinmiyorlar, hesap soranve gerçekleri dile getiren geniş toplumsal kesimleri de etkilemeye çalışıyorlar. Hükümetten gelen bu tehlikeli hareketin demokrasimize ve toplanma haklarına değer veren herkes tarafından dikkatle incelenmesi gerekiyor.”
Başbakan Rishi Sunak, geçtiğimiz ay yaptığı açıklama ile aslında niyetini açıkça ortaya koymuştu. Rishi Sunak: “Protesto hakkı demokrasimizin temel bir ilkesidir, ancak bir mutlak değildir. Küçük bir azınlık tarafından sıradan halkın hayatını alt üst eden protestolara izin veremeyiz” açıklaması ile insan hakları ve demokrasi karşıtlığını açıkça dile getirdi.
Protesto yasalarına yapılan yeni eklemelerin toplumsal muhalefeti bastırmak hedefiyle çıkartıldığına kuşku yok. Bu yeni düzenlemelerin hedefinde herkes var. Muhafazakar Partininbaskıcı ve gerici yasa tasarısıyla birlikte polis protestoları “çok yıkıcı” bulmadan önce dağıtma yetkisine sahip olacak. Protestolara ve gösterilerekatılanları, protestolar daha etkili olmadan tutuklamak istiyor. Önerilen yeni Tory yasaları, polisin, bir yolu kapatabileceğini veya yolda yürüyebileceğini düşündüğü herkesi tutuklama yetkilerini içeriyor.
Sendikalar da dahil olmak üzere herkese karşı kolayca kullanılabilecek olan yasalar ExtinctionRebellion, Just Stop Oil ve Insulate Britain gibi iklim gruplarını etkisiz hale getirmek için yapılan kasıtlı bir saldırı.Polise olağanüstü yetkiler veren, politikacılara, mevcut yasaların içeriğini ve tanımlamaları değiştireme hakkı tanıyan, polisin keyfi uygulamalarını meşrulaştıran, tek kişilik gösterileri bile suç kapsamına alan bu düzenlemelerin içeriğini bir sonraki yazımızda incelemeye devam edeceğiz.
