Muhafazakâr Parti’nin Manş Denizi’ni botlarla geçenleri ve ‘‘yasadışı ilticacıları’’ durdurma amacıyla çıkartmaya çalıştığı Ruanda Yasa Tasarısı bir kez daha Lordlar Kamarası’ndan, Avam Kamarası’na iade edildi.
Muhafazakâr Hükümet, muhtemelen Sonbahar’da yapılacak olan genel seçimler öncesinde ‘‘yasadışı ilticacıları’’ taşıyan ilk uçağı Ruanda’ya göndermek için Ruanda Yasa Tasarısı’nı bir an önce parlamentodan geçirmek istiyor. Hükümetin bu isteğinin gerçekleşebilmesi için tasarının Paskalya tatilinden önce parlamento tarafından onaylanması gerekiyordu. Ancak Lordlar Kamarası’nın tasarıyı iki kez Avam Kamarasına iade etmesi, Muhafazakâr Parti’nin hevesini kursağında bırakmışa benziyor. Tasarı Avam Kamarası tarafından 17 Ocak’ta onaylanarak görüşülmesi için Lordlar Kamarası’na gönderildi. Lordlar tasarıya dair yaptıkları ilk görüşmelerin ardından 10 maddede değişiklik yaparak milletvekillerine yeniden düzenlenmesi için iade etti. Fakat Muhafazakâr Parti kendi milletvekillerinden bazılarının itirazlarına rağmen önerilen değişikliklerin hiç birisini kabul etmeyerek tasarıyı olduğu gibi onaylaması için yeniden Lordlara gönderdi. 20 Mart Çarşamba günü Avam Kamarası’ndan olduğu gibi iade edilen tasarıyı görüşen Lordlar Kamarası bu kez tasarıda yedi ayrı değişiklik yaptı. Yapılan değişiklikler içerisinde İşçi Partili Lordlar’ın yasanın ‘‘ulusal ve uluslararası yasalarla uyumlu ve saygılı olmasına’’ dair önergesi de var. Bu önerge 221’e karşı 278 oyla Lordlar Kamarası tarafından kabul edildi.
Milletvekilleri ve Lordlar, 26 Mart itibarı ile 15 Nisan’a kadar Paskalya nedeniyle tatilde olacakları için yasa tasarısı Avam Kamarası’nda yeniden Paskalya tatili sonrasında görüşülmeye başlanacak. İşçi Partisi’nin İçişleri Sözcüsü Lord Coaker yasayı tamamen engellemek gibi bir niyetlerinin olmadığını açıklarken, gölge İçişleri Bakanı Yvette Cooper, iktidara gelmeleri halinde -Ruanda’ya ilk uçak kalkmış olsa bile- yasayı iptal edeceklerini beyan etti. Ancak Cooper ‘‘Ruanda’ya gönderilen ilticacılar İşçi Partisi iktidarında Birleşik Krallık’a geri getirilecek mi?’’ sorusuna verdiği; ‘‘eğer yasa uygulanmaya başladıysa, hükümetin almış olduğu kararları kabul etmek zorundayız’’ yanıtıyla hayal kırıklığı yarattı.
İki yıl önce Ruanda Hükümeti ile alelacele bir anlaşma yapan hükümetin Haziran 2022’de planladığı ilk uçuş yasal itirazların ardından son dakika da iptal edildi. Ruanda planı mahkeme kararı ile durdurulan Muhafazakâr Hükümet, engelleri aşmak için bir taraftan yasa çıkartmaya hazırlanırken diğer taraftan da ilticacıları Ruanda’ya göndermek için rüşvet dahi teklif etti. Hükümet Ruanda’ya gönüllü olarak gitmeyi kabul eden ilticacılara üç bin sterlin vereceğini açıkladı.
Hükümetin Ruanda Yasa Tasarısı ne içeriyor?
Bir Orta Afrika ülkesi olan Ruanda ile yapılan beş yıllık bir anlaşmaya göre, Birleşik Krallık’a ‘‘kaçak yolla’’ gelen ilticacılar Ruanda’ya gönderilecek ve başvuruları orada değerlendirilecek. İltica başvuruları kabul edilenler aldıkları mülteci statüsü ile Ruanda’da yaşamaya devam edecekler. Yani iltica etmek için Birleşik Krallık’ı seçenler başvuruları kabul edilse bile Ruanda’da yaşamak zorunda kalacak. İlticası kabul edilmeyenler ise başka gerekçelerle Ruanda’ya yerleşmek için başvuru ya da başka ‘‘güvenli üçüncü ülkeye’’ iltica etme ‘‘seçeneklerinden’’ birini tercih etmek zorunda kalacak. Yasaya göre hiçbir ilticacının Birleşik Krallık’a dönmek için başvuru hakkı olmayacak. Birleşik Krallık’a 1 Ocak 2022’den sonra “yasadışı yollardan giren” herkes, sayı sınırı olmaksızın Ruanda’ya gönderilebilecek.
Muhafazakârların Ruanda planları bağıcılarına yarıyor
Muhafazakâr Hükümet, bir taraftan Ruanda yasasını çıkartmaya çalışırken bir taraftan da Ruanda’ya kaldıracağı uçaklara zorla bindireceği ilticacıları zor kullanarak etkisiz hale getirmesi için özel şirketlerle kontratlar imzalıyor. Mirror gazetesi tarafından yılın başında ifşa edilen hükümet, planlarını geçtiğimiz hafta yayınlandı. Bizzat hükümet tarafından paylaşılan detaylara göre Muhafazakarların Ruanda planının karları Muhafazakarların bağışçılarına aktırılacak. David Cameron’ın 2005 yılındaki liderlik kampanyası da dahil 2005 ila 2018 yılları arasında Muhafazakâr Parti’ye 180 bin sterlin bağış yapan iki iş adamına Ruanda planları kapsamında yapılan anlaşma ile 6 milyon 400 bin sterlin aktarılacak. Hükümet, Ruanda’ya gönderilecek ilticacılara eşlik edecek özel infaz korumaları eğitilmesi için, içinde üç uçak gövdesinin de olduğu eski bir film stüdyosunu 6 milyon 400 bin sterline kiralamış. Uçak gövdelerinin kiralama bedeli olarak da 670 bin sterlin ödenmiş. Özel bir güvenlik firması olan Mitie’nin üç uçak gövdesi içeren eski bir hangar olan film stüdyosunda, ilticacılara Ruanda yolculuğunda eskortluk yapacak olan güvenlik elemanları ‘‘cezaevi seçkin isyan timleri’’ tarafından eğitilecek.
Özel güvenlik firması Mitie cezaevlerinde baskın ve şiddet olaylarına müdahale eden özel elit bir tim ile birlikte çalışabilecek ‘‘güç kullanma eğitmeni’’ istihdam edebilmek için gazeteler ilanlar veriyor. Mitie’nin eğitmenlere teklif ettiği maaş 36 bin sterlin. Ruanda hükümetine şimdiye kadar 240 milyon sterlin ödeyen hükümet hazırlıklar için ise şimdiden 6.4 milyon sterlin hangar kirası, 670 bin üç uçak gövdesi için, 315 bin sterlin yemek servisi için harcadı. Özel güvenlik firması Mitie ile kaça anlaştığı ise hala belli değil. Muhafazakâr Hükümetin, ilticacılara gözdağı vermek ve caydırmak adına inat ederek sürdürdüğü Ruanda planı daha şimdiden yaklaşık 300 milyon sterline varan harcamaları ile hem kamu kaynaklarını çarçur ediyor hem de ırkçıların ve göçmenlik karşıtlarının elini güçlendiriyor.
