Ortak payda ve değerleri paylaşmak ve kimlik olgusu toplum kavramının çok önemliunsurlarıdır.

Kimlik konusu Kıbrıslı Türkler için başlı başına bir sorundur. Çünkü Kıbrıslı Türklerin kendi kimliklerini oluşturmasına hiçbir zaman izin verilmemiştir. Tüm Kıbrıslılar, ama özellikle biz Kıbrıslı Türkler politik nedenler yüzünden hep başka kimliklere yamalandık. Kendimize has ağzı bile konuşmamızı yasaklamaya kalkanlar oldu. Okullarımızda kendikimliğimiz, kültürümüz değil, başkalarının kimlik ve kültürünü öğrendik.

Kıbrıslılık kimliğinin bastırılması için çok çabalar harcandı. Harcanmaya devam ediliyor. Bir zamanlar Denktaş’ın söylediği (esasında bir Kıbrıslı Rum papazın söylediklerini tekrarladığı) “Tek Kıbrıslılar eşeklerdir” sözü zaman zaman temcit pilavı gibi önümüze konulmaya devam ediliyor. Tüm baskılara rağmen bu çabaların tamamen başarılı olduğu söylenemez. Örneğin benim ve birçok Kıbrıslının kimliğimizi “Kıbrıslı Türk, Kıbrıslı Rum” olarak tanımlamamız Kıbrıslı kimliğimizi öne çıkarma istencimizdendir.

Kıbrıslı Türk sanatçı Aşιk Mene, edebiyatçı, araştırmacı Mustafa Gökçeoğlu’nun 1985 yιlιnda yayιnlanan ilk “Tezler ve Sözler” kitabιnιn önsözünde şöyle der:  

“Halkbilimiyle ilgili son yιllarda peşpeşe yayιnlanan kitaplar, yapιlan çalιşmalar… yarιnadair umutlarιmιz açsιndan bir güneş ve sevgi seçeneği gibi geliyor bana. Çünkü KιbrιsTürk Toplumu olarak yarιnlarιmιz bu çalιşmalarιn ιşιğιnda kurulabilecektir ancak. KιbrιsTürk toplumunu kendi tarih benliğinden koparma ve yapay bir tarih bilinci yaratmazorlamalarιnιn panzehiri başka ne olabilir?” Gökçeoğlu da bu kitabιnιn başιnda, “Sιrffaydacιlιk adιna kendimizden kaçma diye nitelendireceğim yozlaşmas üreci içerisineitildik.” diyor.

Âşık Mene’nin haklı serzenişini yaratan unsurlar arasında ezberci eğitim sistemi baştagelir. Kıbrıs sorununun yıllardan beri çözümlenmemesinin önemli sebeplerinden biridireğitim. Okullarda öğretilenler eğitimin esas amacına hizmet etme yerine çocuklarınmilliyetçi duygularını kabartmaya yönelik oldu.

Kıbrıslı Rumların eğitim sistemi ise kilisenin de aşırı milliyetçi etkisi ile Kıbrıslı Türkleri düşman olarak gören bir gençlik yaratarak çözümsüzlüğün 1950’lerden beri devamınakatkıda bulundu. Kıbrıslı Rum gençlerin faşist ELAM örgütü eylemlerinde hala “En iyi Türk ölü Türk’tür” gibi iğrenç sloganlar atmaları üzücü ve düşündürücüdür.

Kıbrıslı Türkler arasında milliyetçilik dışında politik bilincin gelişmemesi için çok uğraşverildi. Toplum liderleri Türkiye ve Batılı güçlerin çıkarları doğrultusunda atandı. Tıpkıbugünkü gibi. Denktaş’ın ve ondan sonra gelen aynı çizgidekilerin karşısına barışçı, çözüm yanlısı Cumhurbaşkanı adayı olarak kim çıktıysa tehditlerle adaylıktan çektirildi.

Kıbrıs’ta iki toplum arasında ilk, belki de tek anlamlı dayanışma 1948 yılında işçi sınıflarıarasında gerçekleşti. İngiliz/ Amerikan şirketi CMC’nin işlettiği Lefke bakır madeni grevi esnasında. O sıralarda işçi haklarını birlikte savunmak için güçlü bir sendika kurulmuş ve sendika yönetimi iki toplumdan oluşturulmuştu. 1948 maden işçileri grevi zaferle sonuçlandı, ancak İngiliz’in “böl ve yönet” taktikleri devreye girdi ve iki toplumun yeraltı örgütleri TMT ve EOKA kullanılarak bu anlamlı birliktelik bozuldu. Kıbrıslı Türk PEOSendikası üyeleri tehdit edilerek sendikadan ayrılmaya zorlandılar. Tarihi niteliği olan bu grev ciddi olarak araştırılmalıdır. Birçoklarımız grevi İngiltere’ye geldikten sonra Kıbrıs’tan can havliyle firar etmeye zorlanan Ahmet Sadi Erkurt, Kamil Ahmet ve Hulus İbrahim Çağlar gibi grevde aktif rol oynayan büyüklerimizin ağzından işittik.

Yıllardan beri Türkiye’nin asimilasyonist siyasetleri yüzünden Kıbrıslı Türklerin kimlikleri, kültürleri erozyona uğramakta olup bir varoluş mücadelesi vermektedirler. Tüm baskılara rağmen özellikle genç nesillerin politik bilinçlerinin gelişmesi durdurulamadı. İki toplumun gençleri etkili etkinliklerle barış isteklerini dünyaya duyurmaya devam etmektedirler. Bunda sosyal medyanın büyük rolü vardır. Ancak üzücü olan sol muhalefetin içinde bulunduğu çelişkilerle dolu durumdur.

Kıbrıs’ta çözümsüzlüğün giderilmesi ve adamıza barışın getirilmesi yolunda tabii ki dış etkenlerden kaynaklanan birçok engeller bulunmaktadır. Kıbrıs’ın Pasifik Okyanusunun bir köşesinde değil de Akdeniz’in önemli stratejik bir kilit noktasında olması adanın en büyük şanssızlığıdır. Ancak ada halkı olarak yine de kendi kaderimizi büyük ölçüde kendimiz belirleyebiliriz. Buna yürekten inanmaktayım.

Elbette diasporada yaşayan toplumlar olarak bizlerin de adamızdaki çözüm ve barış sürecine yapabileceğimiz katkılar vardır. Bir başka yazıda diaspora Kıbrıslıların bu konulardaki çabalarına değineceğim.

Hükümet eğitimde reformlarını T-Level olarak bilinen yeni bir diploma ile hayata geçirmeye başladı. T Level, GCSE’lerden sonra alınan ve yaklaşık olarak 3 A Level’a denk olan yeni 2 yıllık derslerdir. Eylül 2020’de başlatılan bu dersler, işverenler ve eğitim sağlayıcıları ile işbirliği yaparak nitelikli istihdama, çıraklığa veya ilgili teknik çalışan hazırlamasını sağlamak amacıyla geliştirilmiştir. Öğrenciler bu eğitimi 16-19 yaş arası alacaktır. Bu kurs, sınıf içi öğrenme ile iş deneyiminin bir karışımını içerir ve en az 315 saat – yani yaklaşık dokuz hafta – süren bir işyeri yerleştirmesini yaklaşık olarak kursun %20’sini oluşturuyor.

Nihai notlar, sınavlar, ders çalışmaları ve endüstri yerleştirmesinin tamamlanmasının bir kombinasyonuna dayanmaktadır. 2023 yılında, bu nitelikleri alan 3448 öğrencinin genel geçiş oranı %90,5 idi (3119). Ancak veriler, kursu tamamlama oranının sadece üçte iki olduğunu gösterdi (iki yıl önce T-Level’a başlayan 5210 öğrenciden).

Bu konuda çalışmalarına devam eden hükümet, T-seviyelerine yer açmak için kaldırılacak olan 200’den fazla dersin listesini güncelledi. GCSE’lerinden sonra binlerce öğrenci tarafından alınan BTec ve diğer Level 3 dersler Ağustos 2024’den itibaren finansal destek alamayacak ve kaldırılacak. Bu, hükümetin “daha fazla eğitimi kolaylaştırma” planının bir parçası olup, sonunda A-level ve T-level yerini alacak Gelişmiş İngiliz Standartı’nı tanıtmayı amaçlamaktadır. Ancak bazı kolej müdürleri, alternatif derslerin kısa vadede kaldırılmasının T-seviyelerine uymayan öğrenciler için seçenek eksikliğine yol açacağından endişe ediyor.

T-seviye kursların sayısı 2020’den bu yana her akademik yılda genişledi ve 2023 yılında öğrenciler sekiz ayrı sınava girdi. Sınav konuları arasında muhasebe, dijital iş, finans, sağlık hizmetleri ve imalat bulunmaktadır.  2023 Eylül’ünde altı daha kursun başlaması planlanıyordu, ancak üçü 2024’e kadar ertelendi. Bunlar, kuaförlük, berberlik ve güzellik terapisi, zanaat ve tasarım, medya, yayın ve üretimdir. Yiyecek hizmetlerindeki dördüncüsü, en azından 2025’e kadar geri itiliyor. Yeni başlanacak olan sadece iki yeni T-Level bulunmaktadır: hukuk hizmetleri ve tarım, arazi yönetimi ve üretimi.

T-seviye nitelikleri üç A-Level’a eşdeğerdir. Öğrenciler dört nottan birini alır, bunlar Distinction* Distinction, Merit ve Pass olarak belirlenmiştir. Sertifikaları genel notlarını gösterir ve kurslarındaki deneyimlerini listeleyerek sunar. Distinction*, 168 Ucas puanına denktir – yani A-Leveldaki üç A* ile aynıdır – Merit, A-Leveldaki üç B’ye eşdeğerdir.

Hükümetin eğitimi iyileştirmek için bu tür reformları hayata geçirmesi, öğretmen ve okul yöneticiler tarafından eleştiriye uğradı. Eğitimi iyileştirmenin sadece yeni vasıflardan oluşmadığına değinen eğitim çalışanları, asıl iyileştirmenin öğretmenlerin çalışma koşullarının iyileştirilmesi, daha iyi bir ücret ve ülke genelindeki öğretmen açığının kapatılması ile mümkün olacağının altını çizdiler. Bu tür vasıflar daha iyi mesleki eğitim için bir olanak sunarken, bu dersleri öğretecek öğretmenlerin olmaması var olan sorunları daha derinleştirecek. Hükümetin önerdiği reformlar önümüzdeki dönem izlenilmesi gereken gelişmelerin başında gelecek.

Geçen ay bizim mahalle Haringey’de ve Newham ile Liverpool ve Belfast’ta “18-23 Eylül Açlık Haftası” kapsamında açlığa karşı “Gıda hakkı” yürüyüşü düzenlendi. Haringey’deki sendika, STK’ler ve Day-Mer’in de örgütleyicileri arasında yer aldığı yürüyüş, 23 Eylül Cumartesi 12’de Tottenham Stadyumu’nun önünde başladı. Yürüyüş Tottenham Green’de gıda ikramları yapan tesgahların bulunduğu mini festivalle son buldu. Dünyanın en zengin 5’inci ülkesinde böylesi bir yürüyüş ülke dışındakileri şaşırtabilir belki ama istatistikler ülkedeki sosyal adaletsizliğin son derece ciddi bir beslenme sorunu doğurduğunu ortaya koyuyor.

Birleşik Krallık’ta açlık yürüyüşlerinin tarihi oldukça eski. Yürüyüşlerin ilki 1905’te parlamentonun önünde yapılmış. Açlık çektiğini haykıran erkek ve kadınlar o dönemin siyasilerini protesto etmiş. Daha sonra 1922’de, dünya ekonomik krizinin olduğu 1931, 32’de ve 1934, 36’da yapılmış. Ve geldik “sanayileşmenin hizmetimizde olduğu” bugüne… Günümüzde Birleşik Krallık’taki verilere göre her 5 evden birinde yetersiz beslenme yaşanıyor ve geçen yıl yarım milyondan fazla çocuk yoksullaştı. Yardım kuruluşu Shelter’e göre 2023’ün başında İngiltere’de evsiz olarak kaydedilen 271 bin aile vardı. Bu yılın başındaki rekor sayıdaki yardım başvurusu da durumun çok hızlı kötüleştiğini gösteriyor. Uzmanlara göre; “kanepe misafiri” olarak da bilinen gizli evsizliğin sayılması neredeyse olanaksız çünkü arkadaşlarının veya akrabalarının evlerinde kalan insanlar gözden uzak ve çoğu zaman da kendilerini evsiz olarak görmüyorlar.

The Big Issue, yoksulluğa ve evsizliğe karşı yaptığı çalışmalara salgın ve artan yaşam maliyeti krizinin darbe vurmasından yakınıyor. İktidardaki Muhafazakarların ülkedeki böylesi ciddi bir yarayı görmemezlikten gelmesi, üstelik sosyal hakların kısıntı ve kesintilerle heyelana uğraması sorunun giderek artması ve kronikleşmesini de çanak tutuyor. Açlık, yoksulluk ve evsizliğe karşı mücadele eden sivil toplum örgütleri ve kişisel girişimlerin çabaları ise haliyle sınırlı kalıyor.

DAY MER’den Arif Bektaş, eylemin sendika şubelerinin de aralarında bulunduğu 30 örgütçe yapıldığını vurgulayarak, “Temel olarak ilk ve ortaokul öğrencilerine en az bir öğün ücretsiz yemek sağlanması, Kuzey Londra’da yaşayanların ev kiralarının düşürülmesi, daha çok sosyal konutun sağlanması isteklerimiz arasında. DAY MER olarak, Türkçe ve Kürtçe konuşan toplumu hayat pahalılığına karşı mücadele eden yerli örgütlere omuz vermeye çağırıyoruz” diyor.

Ülke çapındaki kampanya, 2020’de Liverpool West Derby İşçi Partisi Milletvekili Ian Byrne tarafından başlatıldı. Kampanyayı ülke genelinde yaygınlaştırmak için yoğun çaba gösteren Ian Byrne, “Gıda yoksulluğu sağlık ve yaşam beklentisinde eşitsizliğe, yetersiz beslenmeye, obezite hatta uzun vadeli genetik de dahil olmak üzere bir dizi başka ilgili soruna yol açtığını biliyoruz. Beslenememe çocukların eğitim başarıları ve yaşam şanslarını da etkiliyor. Daha az ölçülebilir ancak daha az önemli olmayan, bireysel insanlık onuru ve sosyal yaşam üzerindeki etkisi de unutulmamalı” diyor. Real Media’nın muhabirinin sorularını yanıtlayan yerel bir gıda bankası olan Community CookUp’ta gönüllü çalışanı Carmel Cadden gıda bankalarının ne kadar önemli hale geldiğini ancak bunların dünyanın en zengin beşinci veya altıncı ülkesi için bir rezalet olduğunu ve sürdürülemez olduğunu anlatıyor. Cadden, artan kira artışları ve yakıt maliyetlerine izin vermekle hükümetin kötü bir politika yürüttüğünü öne sürüyor, ücretsiz okul yemeği talebinin derhal hayata geçirilmesini istiyor. Haringey Belediye Meclisi Üyesi Michelle Simmons-Safo da, 30 yıldır Haringey’de bölge sakinleriyle yakından çalıştığını vurgulayarak çocukların yetersiz beslenmesi de dahil şimdiye kadar böylesi bir acı ve yoksulluk görmediğini aktarıyor.

University College London’da (UCL) 2020’de gerçekleştirilen çalışma ülkedeki en zenginlerin en yoksullara göre hastalık ve engellilikten uzak ve açık ara ile ortalama 10 yıl daha uzun yaşadığını ortaya koyuyor. Ne yazık ki tok açın halinden anlamaz. Bu konuda da sesimizi diğer seslerle birleştirerek kendi göbeğimizi kendimiz kesmek ve hükümete baskı yapmak zorundayız. Başka yolu varsa siz söyleyin, biz de yapalım efeeem!

Uluslararası kapitalist sistem savaş üretiyor, Ortadoğu’da ve Kafkasya’da ırkçı-dinci sağcı rejimler halklar arasında kin ve nefret tohumları ekerek sistemin değirmenine su taşımakta, iç içe ve yan yana dostluk ve dayanışma içinde yaşayacak halklar karşılıklı düşmanlaştırılıyor. Bu rejimler, zayıf gördükleri ulusları ezme ve mültecileştirmeye çalışarak insanlığa karşı suç işliyorlar.

İnsanlığa karşı işlenen suçları şu bir kaç hafta içinde önce Artsah-Dağlık Karabağ’da gördük. Eylül ayında 100 binden fazla Ermeni yurtlarından göç etmek zorunda bırakıldı. Kürt düşmanlığı üzerinde toplumu kutuplaştıran AKP/MHP rejiminin talimatıyla 4 Ekim’de Türkiye Rojava’yı bombalamaya başladı. Onlarca sivilin ölmesine ve yaralanmasına neden oldu. Halkın yaşam kaynakları, okul ve hastane gibi kamu hizmeti veren alt yapısı büyük oranda yok edildi.

İsrail 7 Ekim’de Gazze’ye saldırıp, gıda, elektrik ve su akışını kesince, içerde ve dışarda insan hakları düşmanı olan Erdoğan insan haklarını hatırlatacak kadar utanmaz ve pişkindir.

7 Ekim’de Hamas’ın terör saldırılarına karşı yıllardır Filistinlilere zulmetmekten geri kalmayan İsrail misilleme olarak Gazze’de bütün Filistinlileri cezalandırmaya girişti. Okul, hastane, kilise ve camilerin vurulduğu saldırılarda çocuklarla beraber binlerce insan hayatını kaybetti. Saldırıların bütün şiddetiyle devam ettiği bu ortamda, İsrail’in yanında yer alan emperyalistlerin sivil halkın korunması konusuna dikkat çekmesi tam bir ikiyüzlülüktür.

Bu savaşta iki olgu öne çıkmıştır. Birincisi bölgede ırkçı-dinci sağcı yönetimlerin istediği gibi nefret dili gelişti.

İkincisi ve en önemlisi, dünyada ve bölgede savaş karşıtı büyük bir kamuoyu oluşmuş durumdadır. İsrailli ve Filistinli barış savunucuların çabası, İsrail içinde Komünistlerin ve muhaliflerin savaşın sorumlusu olarak Netanyahu kabinesi-Siyonist rejimi sorumlu tutması, aynı zamanda suçlunun evin içinde olduğunu hatırlatması açısından çok değerlidir.

Artsah-Dağlık Karabağ’dan Ukranya’ya, Kürdistan-Rojava’dan Gazze’ye ve saldırılarda hayatını kaybeden İsraillilere, yaşanan acılar hepimizin acılarıdır. Ne emperyalizm, ne de halkına baskı yapan, sömüren, eşitlik, özgürlük düşmanı bölgenin rejimleri insanlığa kötülükten başka bir şey getirmiyor.

Hamas’ın ve İsrail’in saldırıları sonucu binlerce İsrailli ve Filistinli hayatını kaybetti. 7 Ekimden bu yana İsrail tarafından 24 saat şehirlerin ve kasabaların bombalanması, canlarını kurtarmaya çalışan ailelerin dramı, binlerce ölü ve yaralının olduğu, insanların yiyeceksiz, susuz, evsiz ve ilaçsız bırakıldığı bu savaş insanlığın kabul edeceği bir durum değildir. Dünyada ve bölgede yüzbinlerce insan Gazze’de kuşatmanın kaldırılması, ateşkesin sağlanması, işgalin sona ermesi ve barış adına meydanlarda her geçen gün sesini yükseltiyor.

Bu sesin iktidarlar tarafından görmezden gelmesi, savaş karşıtlarının Türkiye ve Rusya’da olduğu gibi İsrail’de de cezalandırılması barışı savunanların mücadelesini kesemez. Bölgenin acil barışa ihtiyacı vardır. Yalnız kalıcı ve gerçek barışı sağlayacak, işgalleri sona erdirecek, insanların özgür ve eşit yaşayacağı bir bölge ve dünya yaratacak olan devrimci işçi sınıfının örgütlü gücüdür.