Hükümetin sığınmacıları Ruanda’ya gönderme planının yasalara aykırı olduğuna ilişkin Yüksek Mahkeme kararına rağmen Sunak hükümeti yeni yasal düzenlemeler üzerinde çalışıyor.
İngiltere’de Yüksek Mahkeme, hükümetin sığınmacıları Ruanda’ya gönderme planının yasalara aykırı olduğuna hükmetti.
15 Kasım’da kararını açıklayan mahkeme, Ruanda’da sığınma taleplerinin doğru bir şekilde karara bağlanamaması riskine dikkat çekti; bunun da sığınmacıların geldikleri ülkelerine geri gönderilme ve orada kötü muameleye maruz kalma riskine yol açabileceğini kaydetti.
Birleşmiş Milletler de Ruanda’da sığınma sisteminin adil olmadığını, sığınmak için başvuruda bulunanların ülkelerine gönderilme riski olduğunu daha önce açıklamıştı.
Ancak mahkeme, hükümetin başka bir ülkeyle benzer bir anlaşma yapmasını yasaklamadı.
Başbakan Rishi Sunak, karar açıklandıktan sonra Avam Kamarası’ndaki konuşmasında, Ruanda ile yeni bir anlaşmaya “nihai şeklini vereceğini” ve gerekirse yasalarda değişiklik yapacaklarını söyledi.
Sunak daha sonra hükümetinin planlarını hayata geçirmek için atacağı iki adımı belirledi: Ruanda ile yeni bir anlaşma yapmak ve Ruanda’nın güvenli olduğunu ilan edecek şekilde acil yasa çıkarmak.Bu iki adıma ilişkin ayrıntılar henüz belli değil.
İngiltere ile Ruanda arasındaki mevcut Mutabakat Zaptı yasal olarak bağlayıcı değil. Bu nedenle mahkemede temel alınamıyor. Hükümet, Yüksek Mahkeme’nin dile getirdiği endişeleri, Ruanda’nın iltica işlemlerine ilişkin güvenceleri belirleyen ve yasal olarak bağlayıcı bir anlaşma ile gidermeyi planlıyor.
Mahkeme kararı açıklandıktan sonra bazı Muhafazakar Partililer mahkeme kararına rağmen bir an önce Ruanda’ya sığınmacı taşıyacak uçakların kaldırılması ve bunu engelleyen yasaların ve uluslararası anlaşmaların iptal edilmesi gerektiğini bile savundu.
Ancak hükümet avukatları, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ndeki güvencelerin dışına çıkma çabasının, uçuşların yasallığına itiraz zeminini güçlendireceği ve uçuşları daha da geciktirebileceği uyarısında bulundu.
Hükümet hala Ruanda’ya sığınmacı taşıyan ilk uçuşların ilkbaharda başlamasını umuyor.
Sunak’ın sözcüsü açıklama yaptı
“Başbakanın da söylediği gibi, tekneleri durdurmak için ne gerekiyorsa yapacağız; bu hedefe nasıl ulaşacağımız konusunda politika tartışmaları devam ediyor.Ruanda planını mümkün olduğunca hızlı bir şekilde işler hale getirmeye ve Yüksek Mahkeme’nin tüm endişelerini gidermeye odaklanmış durumdayız.”
Sözcü, “mevzuatın ve kullanılan araçların kesin şeklinin hala tartışıldığını” ve “nihai kararların alınmadığını” belirtti.
İçişleri Bakanı James Cleverly, Parlamento’da yaptığı açıklamada,hükümetin Yüksek Mahkeme›ye saygı duyduğunu ancak bu kararın hükümetin yasadışı göçü sona erdirme kararlılığını azaltmadığını söyledi.
Ruanda planı nedir?
Ruanda planı, Manş Denizi üzerinden Avrupa’dan İngiltere’ye gelen sığınmacıları engellemek üzere Nisan 2022’de dönemin Başbakanı Boris Johnson tarafından yürürlüğe konuldu.
Program, geçen yıl 1 Ocak’tan sonra İngiltere’ye yasadışı yollardan gelen herkesin, iltica taleplerinin değerlendirilmesi için Afrika ülkesi Ruanda’ya sınır dışı edilmesini öngörüyor.
Ancak Haziran 2022’de planlanan ilk uçuş, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin son dakikada aldığı tedbir kararıyla engellendi ve İngiltere’deki mahkeme süreçleri sonuçlanana kadar herhangi bir sınır dışı işlemi yapılamadı.
Hükümet yetkilileri, Ruanda ile yeni güvenceler içeren bir anlaşma müzakere etmek gibi seçenekler üzerinde duruyor. Yetkililere göre parlamentodan geçecek yeni bir anlaşma mahkemelerin müdahalesini zorlaştırabilir.
Diğer ülkelerle kıyaslama
Resmi verilere göre, Haziran 2022’den Haziran 2023’e kadarki bir yıllık sürede İngiltere’ye giriş yaptığı tespit edilen düzensiz göçmen sayısı önceki yıla kıyasla %17 artışla 52.530 oldu ve bunların %85’i küçük teknelerle geldi.
Avustralya sığınmacıların ülke dışına gönderilmesi planına öncülük etti. Danimarka da Ruanda ile benzer bir anlaşma imzaladı ancak henüz oraya göçmen göndermedi.
Avam Kamarası Kütüphanesi’ne göre, 2022 yılında Britanya’da yaşayan her 10.000 kişiye yaklaşık 13 sığınma başvurusu düşerken, AB’de her 10.000 kişiye 22 sığınma başvurusu düşüyordu.
