Birleşik Krallık’ta (BK) İşçi Partisi iktidarı, esnek çalışma kapsamında, çalışanlara haftada 4 gün çalışma talebinde bulunma hakkı tanınması üzerinde çalışıyor… Kapitalizmin ağababası olmasına karşın İngiltere, 4 saatlik işgününü getirmek isteyen ilk ülke sayılmaz. Almanya, 1 Şubat’tan itibaren haftada 4 günü test etmeye başladı, İrlanda ve İspanya ise peşinden gidiyor.
BK’deki işverenler de artık toplu iş sözleşmelerindeki bariyerleri “günün koşulları” bahanesiyle delmeye çalışıyorlar. Buna en iyi örnek; “sıfır saat” uygulaması ve çalışanlarının işi evden yürütme yöntemi denilebilir. Üçüncüsünü de İşçi Partisi iktidarı, 4 işgünü planını yasalaştırmak için kolları sıvadı. Bu cümle kulağa pek hoş gelse de işin aslı hiç de öyle değil.
İlkinden başlarsak “sıfır saat” resmen ve cebren uygulanıyor İşveren işçileri sıfır ücretten işe başlatıyor, iş varsa kronometreyi çalıştırıyor, yoksa da durdurup “Hadi evinize” diyor. Sosyal haklar falan hak getire tabii. McDonald’s da dahil pek çok tanınmış marka “sıfır saat” uygulamasında.
Patronların şeytana pabucunu ters giydiren ikinci plan ise salgın başladığında bazı işletmelerin “salgın önlemi” ve işlerin durmaması için çalışanlarının işi evden yürütmeleri uygulamasıydı. Bu geçici durum salgın uzadıkça da kalıcı olmaya başladı. Haliyle bu konuda bazı düzenlemeler de yapıldı ve salgın bitse de “evden sömürü” kaldı yadigar…
Salgın bahanesiyle dünyanın pek çok ülkesinde uygulanan bu sömürünün BK versiyonunu ADPL LLP ortaklarından Malli Müşavir ve İş Danışmanı Enver Kannur “Hükümet bu durumu işçi ve işverenin karşılıklı anlaşmasına bırakıyor. Eğer işveren evden çalışanın masraflarını ödemek istemezse, çalışan ayda sadece 6 sterlin ev çalışma ödeneğini talep etme hakkına sahip” diye anlatmıştı. 6 sterlin bir bira parası bile değil. Oh! Ne âlâ Mualla!
Gelelim şapkadan çıkacak son tavşana! İşçi Partisi, önümüzdeki günlerde parlamentoya sunacağı köklü (!) reformlar kapsamında, esnek çalışma talep etme hakkını getirmeyi planlıyor. Bu reformlar, “sıkıştırılmış çalışma saatleri”ni de içeriyor. Yani 5 günlük işgününü 4’e sıkıştıracaklar. Çalışma günü azalacak ama haftalık 40 saat ve eski ücret baki kalacak… Hükümetin gerekçesi de şöyle: “Daha ‘verimli’ olacak, çalışanlar aileleriyle daha fazla vakit geçirebilecek…”
İşveren için dört dörtlük sayılan bu plana mercekle bakıldığında işçi ve emekçiler için hiç de “hayırlara vesile” diyemeyiz. Öncelikle duble olması gereken günde 2 saat fazla mesai ücreti ödenmemiş olacak. Çalışanlar için yapılan servisten yemeğe işveren masrafları 5’ten 4’e düşecek. Öte yandan işveren haftanın kalan 3 günü de başka vardiya yaratabilecek. “Çalışanlar fazla mesaiye zorlanamaz” hakkı da böylece hasır altı edilecek. Çalışanlar haftanın 4 günü çocukları uykudayken evlerine dönecek ama olsun varsın kalanında aileleriyle bol zaman geçirecek. Ayrıca işçiler, çalışma saatlerine denk düşen doktor randevusu, okul aile toplantısı gibi “zorunlu ücretsiz idari izinleri” de bir zahmet çalışmadığı 5’inci gün kullanacak ya da 5’inci günü 3’üncü günle değiştirecek.
“İşçilere iyilik” adına yapılan bu harika düzenlemeyle işçi maliyeti düşürülecek, enerjiden tasarruf sağlanacak ve kronik sorun usta işçi açığı azaltılmış olacak. Bundan iyisi Şam’da kayısı… Hükümet kanadı bugünlerde dahice planı ikna için sendika ve iş dünyası temsilcileriyle bir araya geliyor. Gazete haberlerinde manşetle idare eden Britanyalıların çoğu; makus talihlerinin değişeceğini, az çalışarak pastadaki paylarının artacağını sanıyor olabilir.
İş Dünyası ve Ticaretten Sorumlu Devlet Bakanı (Secretary of State for Business and Trade) Jonathan Reynolds bu planla hem çalışma koşullarını iyileştirecekleri hem de ekonomik büyümeyi teşvik edeceklerini söyledi. Bakanın söylemindeki mantık hatasını anladınız mı? Demek ki bu plan bir ekonomik büyüme yaratacak. Eyvallah! Ama biz biliyoruz ki bu büyüme çalışanlara yansımayacak. O halde biz niye bu tasarının yanında olalım ki?
